Ekspertyza geologiczno-górnicza

Podstawą do opracowania dokumentacji projektowej obiektów wznoszonych na terenach górniczych musi być zatem opracowana przez rzeczoznawców ekspertyza geologiczno-górnicza, która powinna ustalić następujące dane:

• przewidywane wskaźniki odkształcenia terenu
• przewidywane kierunki eksploatacji pokładów (program uprawnienia budowlane na komputer),
• możliwość wystąpienia wpływów pośrednich eksploatacji górniczej, jak np. aktywizacja starych wyrobisk, występowanie zapadlisk i pęknięć terenu itp.,
• czas rozpoczęcia i zakończenia eksploatacji poszczególnych pokładów, ewentualne sugestie w sprawie kolejności i możliwości równoczesnej eksploatacji poszczególnych pokładów itp.

Najczęściej stosowanym typem wiaduktów na terenach górniczych są statycznie Wyznaczalne ustroje belkowe, a to ze względu na ich małą wrażliwość na ruchy podłoża oraz możność podniesienia ustroju niosącego w razie osiadania drogi (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Przy kierunku ruchów poziomych podłoża, nierównoległych do osi drogi, należy obliczoną wielkość przemieszczenia rozłożyć na składowe równoległą i prostopadłą do osi wiaduktu.

Aby zapobiec zmianie odległości między przyczółkami AL można je przy małych mostach i wiaduktach posadowić na wspólnej płycie żelbetowej lub projektować w postaci ramy zamkniętej (uprawnienia budowlane). Przy wymiarowaniu płyty fundamentowej należy oprócz oddziaływania gruntu uwzględnić siły rozciągające wywołane rozpełzaniem gruntu oraz wszystkie wpływy dodatkowe spowodowane szkodami górniczymi.

Wobec posadowienia obiektu na wspólnej płycie, ściskanie podłoża (w części CDE niecki) wywołuje dodatkowe parcie gruntu na przyczółki. Wielkość tego parcia zależy od wielu czynników i jest trudne do obliczenia. Doc. A. Rosikoń zaleca w tym przypadku wprowadzić do obliczeń parcie dwukrotnie większe od obliczonego według wzorów 6.4—6.7a oraz jako dodatkowe zabezpieczenie ułożyć za przyczółkiem prefabrykowane belki żelbetowe, a do zasypania przyczółka użyć piasku lub gruntów piaszczystych (program egzamin ustny).

Wykonanie belki kotwiącej

Dla przejęcia sił poziomych wywołanych odkształceniem podłoża można zamiast wspólnej płyty wykonać żelbetowe ściągi, które przy ściskaniu podłoża we wklęsłej części niecki będą pracować również jako rozpory. Zbrojenie ściągów należy odpowiednio zakotwić w korpusie przyczółka.

Rozwiązanie takie stosuje się często przy zabezpieczeniu wiaduktów istniejących (opinie o programie). W tych przypadkach zakotwienie ściągu wykonujemy na jaskółczy ogon lub też kotwimy zbrojenie w specjalnej belce żelbetowej założonej za przyczółkiem. Wykonanie belki kotwiącej jest dość kłopotliwe, gdyż wymaga wykonania przekopu (sztolni) w nasypie za przyczółkiem. Jest to wartość tak niewielka, że można jej nie uwzględniać przy obliczaniu i konstruowaniu wiaduktów.

Przy średnich i większych rozpiętościach wiaduktów łączenie fundamentów podpór jest nieopłacalne, projektujemy zatem przyczółki niezależne, uwzględniając w projekcie wiaduktu przewidywane ruchy podłoża (segregator aktów prawnych).

Aby umożliwńć przesuw ± AL na łożysku ruchomym należy:

• stosować łożyska o konstrukcji gwarantującej swobodny przesuw przęseł względem przyczółka,
• zapewnić wystarczający luz między konstrukcją przęsła, a tylną ścianką niszy łożyskowej,
• zwiększyć wymiary górnej płyty łożyska tak aby zapewnić należyte podparcie belek przęsła w razie przesunięcia się linii podparcia o wielkość

Jeżeli możliwy jest ukośny kierunek rozpełzania terenu względem osi wiaduktu, to należy dla zmniejszenia wpływu skręcania przęsła, podzielić jego konstrukcję dylatacjami na pasma o szerokości 4 do 6 m. Przy większych szerokościach przęsła trzeba zastosować taką konstrukcję łożysk, aby umożliwiały one obrót ustroju niosącego względem przyczółków. Przyczółki i masywne ściany (skrzydła, mury oporowe) należy dzielić dylatacjami dążąc do ukształtowania brył o podstawie zbliżonej do prostokąta i o stosunku boków ^1:2 (promocja 3 w 1). Przyczółki kolejowe dzielimy zazwyczaj na bryły o szerokości odpowiadającej nie więcej niż 2 torom; dla przyczółków drogowych o szerokości ^16 m można nie stosować dylatacji.