Koordynacja wymiarowa budynków murowanych

Koordynację wymiarową budynków murowanych z cegły mającej wymiary oparte na module podstawowym nazwał prof. Żenczykowski we wspomnianej już pracy koordynacją modułową I rodzaju. Koordynacją modułową II rodzaju jest zaś koordynacja wymiarowa budynków podstawowym (program uprawnienia budowlane na komputer). O tej „koordynacji II rodzaju” czytamy: „…grubości ścian i szerokości filarów nie są wielokrotnością modułu. Natomiast wielokrotnością modułu mogą być:

a) szerokości i długości pomiędzy ścianami o grubości V2 cegły i więcej, przy czym możliwe jest dostosowanie tych wymiarów do odległości osiowej żeberek i do długości łupin (pustaków),

1. szerokości otworów okiennych i drzwiowych,
2. wysokości otworów okiennych (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Jeżeli szerokość i długość pomiędzy ścianami będą wielokrotnością modułu, to w ogólnym przypadku nie będą wielokrotnością wymiary zewnętrzne budynku.

Koordynacja modułowa II rodzaju w budynku ceglanym wymaga na ogół przyciosywania cegły i może nastręczać kłopoty, gdy budynek wykonywany jest w cegle licowej bez tynków” (uprawnienia budowlane).

Przekrój poziomy budynku zwymiarowanego przy zastosowaniu „koordynacji modułowej I rodzaju”, zaś podobny przekrój, jednakże zwymiarowany przy użyciu „koordynacji modułowej II rodzaju”. Widać wyraźnie, że „koordynacja modułowa II rodzaju” nie zapewnia osiągnięcia opartych na module podstawowym wymiarów żadnych części budynku, z wyjątkiem szerokości otworów; we wszystkich pozostałych częściach budynku, jak długościach i grubościach ścian, szerokościach filarów, rozpiętościach i szerokościach pól stropowych występuje często krzyżyk, przekreślający wymiar n • M - a więc symbol stwierdzający brak koordynacji modułowej wymiaru danej części budowli.

Taki stan, będący konsekwencją „koordynacji modułowej II rodzaju”, nie różni się praktycznie w niczym od stanu polskiego budownictwa sprzed drugiej wojny światowej, kiedy projektant stosował znormalizowane wielkości otworów, aby użyć na nie starachowicką stolarkę, poza tym zaś stosował niemal z reguły większość wymiarów jako przypadkowe, które mogliśmy oznaczyć jako „n • M przekreślone” (program egzamin ustny).

Fakt niedogodności „koordynacji modułowej II rodzaju” doceniano i szczególnie konsekwentnie zastosowano „koordynację I rodzaju” w Stanach Zjednoczonych A. P., w Niemczech, w Polsce do r. 1949 oraz w Szwecji. Na specjalną uwagę zasługuje postępowanie szwedzkie w tej dziedzinie; otóż przyjęto tam wielkość M = 10 cm i zaproponowano nowy wymiar cegły zamiast kilku istniejących (opinie o programie).

Wydobycie surowca

Wymiarem tym nie jest ani 9 X 19 cm, ani 9 X 29 cm (co by mogło wynikać ze ścisłego stosowania wzoru 1 = n-M - s), ponieważ spowodowałoby to niedogodności natury produkcyjnej; optymalna cegła bowiem (wg panujących poglądów) ma wymiary ok. 23-28 cm na ok. 11-14 cm. Wymiarem zaproponowanym w Szwecji jest natomiast 25,7 X 12,3 cm wysokości 8,5 - dla cegły normalnej i dla trzyćwierciówki („dziewiątki”) 19 X 12,3 cm (segregator aktów prawnych).

Przy takich wymiarach - trzyćwierciówka z jedną spoiną 1-centymetrową daje wymiar modularny 20 cm; zaś P/s cegły z dwiema spoinami, dwie dziewiątki z dwiema spoinami i trzy połówki („główki”) z trzema spoinami dają wymiar modularny - 40 cm. Dzięki takim wymiarom cegły można więc osiągnąć modularną długość odcinka muru równą każdej wielokrotności 20 cm, a więc 2M. Jest to duże osiągnięcie na drodze do koordynacji modułowej I rodzaju, mimo że nie są osiągalne na krótkich odcinkach długości wyrażające się nieparzystą ilością modułów - (2n - 1) M.

Dotychczasowe rozważania na temat koordynacji I i II rodzaju wydają się wystarczającą podstawą do przyjęcia jako podstawy dla kryterium c postulatu wymiarów cegły opartych na module podstawowym.

Przy omawianiu poprzedniego kryterium wykazaliśmy zalety powiązania wymiarów cegły z modułem podstawowym M. Obecnie należy uświadomić sobie, jaki wpływ mają te wymiary na ostateczny efekt ekonomiczny inwestycji budowlanej (promocja 3 w 1).

Wpływ ten składa się z kilku czynników dających różne rezultaty w zależności od różnych wymiarów cegły; należą do nich:

• koszt produkcji cegły z uwzględnieniem wydobycia surowca, formowania i zużycia opału przy wypalaniu,
• koszt transportu z uwzględnieniem ilości stłuczek, ilość materiału w murach budynku, koszt robocizny przy murowaniu, wykorzystanie rzutu budynku, koszt budynku w związku z ogrzewaniem.