Piaskowce

Jeszcze twardszy piaskowiec, w odcieniu różowym, spotykamy między Skarżyskiem a Końskimi i Kielcami (Suchedniów. Barania Góra itp.). Kamień ten jest gruboziarnisty, co utrudnia jego obróbkę, zwłaszcza mechaniczną. Dekoracyjne jednak jago wartości są powodem coraz to częstszego stosowania do licowania budynków. W okolicach między Skarżyskiem a Kielcami występuje piaskowiec czerwony (Tumlin, Wąchock). Piaskowiec ten jest twardszy od piaskowców białych, mało nadaje się do mechanicznego przecierania na trakach, jest łupliwy. stosuje się natomiast w ręcznej obróbce do pomnikarstwa, na cokoły, stopnie, chodniki . itp. r rzadko do licowania (program uprawnienia budowlane na komputer).

Piaskowce zielonkawo-szary uwarstwiony, b. twardy, spotykamy we wschodniej Małopolsce i stosujemy go na licówki pod nazwą tarnopolskiego. Jest to kamień, nie nadający się do obróbki maszynowej i stosowany był dotychczas tylko w obróbce ręcznej (łupany, młotkowany, dłutowany itp.). co ze względu na niski koszt robocizny w tej okolicy pozwala mu nawet konkurować z piaskowcami szydłowieckimi, pomimo, że jego rynek zbytu położony jest o wiele dalej od kopalni, niż odnośny rynek zbytu od kopalni piaskowca szydłowieckiego (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

W najbliższym sąsiedztwie piaskowca tarnopolskiego występuje piaskowiec trembowelski o zabarwieniu wiśniowym jasnym lub ciemnym, bardzo dobrze łupliwy, o Właściwościach podobnych do piaskowca tarnopolskiego, używany do niedawna powszechnie na płyty chodnikowe, obecnie również na stopnie, cokoły itp.

Doskonały materiał budowlany stanowi piaskowiec o zabarwieniu jasno-żółtym. drobno i średnio ziarnisty, używany przeważnie w postaci kamienia łamanego warstwowego, płytowanego rzędowo, jako kamień ciosany licowy w postaci ciosów do murów ciosowych, do budowy mostów kolejowych i drogowych (uprawnienia budowlane). Najważniejsze kamieniołomy tego piaskowca położone są w dolinie Prutu, przy linii Nadworna - Worochta. w dolinie Dniestru powyżej Starego Sambora i w dolinie Oporu (kamieniołom ,,Kłódka" w Skolem).

Kamień murowy

Podobny do piaskowca tarnopolskiego spotykamy piaskowiec w rejonie Cieszyna, który używany bywa w budownictwie pod nazwą . śląskiego". Stosowany bywa również prawie wyłącznie w ręcznej obróbce, przeważnie na Śląsku. Każdy z wymienionych rodzajów piaskowca jest tu uwzględniony jako typ. Istnieje cały szereg odmian poszczególnych typów kamienia, pośrednich rodzajów, tak we wskazanych okolicach. gdzie dany kamień dominuje, jak i w okręgach tu nie wymienionych, z nimi sąsiadujących (program egzamin ustny).

Skały dotychczas nie rozrabiane lub dobywane tylko dla celów miejscowego budownictwa nie są objęte powyższym wykazem. Tych zaś jest bardzo wiele rozrabianych na t. zw. kamień murowy, szeroko stosowany przez ludność wiejską lub małomiasteczkową do budowy fundamentów, ogrodzeń, podrzędnych budynków gospodarskich, a niekiedy i mieszkalnych. Również wiele kamieniołomów piaskowca o większej wytrzymałości dostarcza kamienia łamanego i tłucznia na podkład drogowy i tłuczniowe nawierzchnie.

Wszystkie, bez wyjątku, łomy piaskowca prowadzone są sposób najbardziej prymitywny. Niektóre z nich zaopatrzone są w pompy i kilkaset kolejki wąskotorowej, czasami ma- ą jeden lub dwa prymitywne, przeważnie ręczne traki (opinie o programie).

Na uwagę zasługuje jednak mechaniczny zakład kamieniarski w Skarżysku, posiadający kilka traków, znany zresztą dotychczas pod nazwą Fabryka osełek (segregator aktów prawnych). Brak mechanizacji kamieniołomach piaskowcowych wynika u nas z niedostatecznego jeszcze rozpowszechnienia licówek kamiennych i wpływa na utrzymanie kosztów tej licówki na dość wysokim poziomie. Według przybliżonych obliczeń w ostatnich latach przedwojennych w Polsce, oblicowywano kamieniem około 30.000 m. kw. elewacji rocznie, a że korzystano co najmniej z 10 łomów piaskowca, przeto na jeden łom przypada średnio po 3.000 m. kw. płyt, co przy średniej grubości płyty 5 cm., odpowiada ilości 150 m. sz. bloków (promocja 3 w 1).