Podbijanie fundamentów

Podbijanie fundamentów staje się konieczne zawsze wtedy, gdy dotychczasowy fundament nie jest w stanie sprostać rosnącym obciążeniom lub gdy zaczynają na nim ujawniać się oznaki osiadania. Najczęściej ma to miejsce w przypadku planowanej rozbudowy budynku na przykład dodania kondygnacji czy adaptacji poddasza na cele mieszkalne albo przy zamiarze wykonania głębszej piwnicy czy podziemnego garażu. W takich sytuacjach ława fundamentowa musi przenieść znacznie większe siły, niż przewidywał pierwotny projekt, i jeśli jej przekrój lub głębokość okazuje się niewystarczająca, należy ją wzmocnić (segregator na egzamin ustny - pytania i opracowane odpowiedzi).

Pęknięcia ścian

Oznakami, że fundamenty wymagają pilnej interwencji, są pęknięcia ścian (zewnętrznych lub wewnętrznych) sięgające aż do poziomu tynku fundamentowego, nierównomierne osiadanie manifestujące się na przykład koślawieniem ościeży okiennych, a także objawy podmywania fundamentów przez wodę gruntową lub opadową. Ponadto zmiana warunków gruntowych czy to wskutek wypłukiwania gleby podczas sąsiednich robót, jak wykopy czy budowa tunelu, czy też naturalne osiadanie gruntów organicznych może osłabić podłoże i wymusić wzmocnienie ław.

Prace związane z podbijaniem fundamentów

Prace związane z podbijaniem fundamentów najlepiej planować w okresie suchym i umiarkowanie ciepłym, czyli od wiosny do początku jesieni. Wtedy poziom wód gruntowych zwykle jest najniższy, a grunt stabilniejszy, co ułatwia prowadzenie wykopów i montaż dodatkowych elementów takich jak szalunki czy kolumny nośne (program TESTY UPRAWNIENIA BUDOWLANE - wersja na komputer).

Przed rozpoczęciem robót należy jednak przeprowadzić badania geotechniczne – wiercenia i sondowania CPT, które pozwolą określić nośność gruntu oraz poziom wody gruntowej – a na ich podstawie przygotować projekt inżynierski. Dokumentacja projektowa powinna zawierać wybór odpowiedniej metody: czy to klasyczne podbicie ceglane, gdy różnice wysokości są niewielkie, czy użycie podpór hydraulicznych z dźwigarami stalowymi lub żelbetowymi, albo też zastosowanie mikropali lub kolumn betonowo-cementowych, jeżeli konieczne jest przeniesienie obciążeń na głębsze, nośne warstwy podłoża.

W trakcie wykonywania wzmocnień częstym elementem jest zabezpieczanie wykopów, montaż tymczasowych obudów i instalacja drenażu obwodowego lub układów obniżających poziom wód gruntowych. Dzięki temu można zapewnić bezpieczne warunki pracy oraz ochronić sąsiednie konstrukcje przed niepożądanymi osiadaniami. Ostatecznym efektem prawidłowo wykonanego podbicia jest stabilizacja istniejącego fundamentu, odciążenie uszkodzonych fragmentów i przywrócenie pełnej nośności całej konstrukcji – co zdejmuje ryzyko dalszych pęknięć, wyrównań i niekontrolowanych ruchów budynku (segregator aktów prawnych).

Podmywanie fundamentów

Częstą przyczyną podmywania fundamentów bywa nieskuteczny system odprowadzania wody opadowej z dachu – zwłaszcza gdy nie zamontowano rynien, a deszczówka spływa bezpośrednio wzdłuż ścian, wnikając w grunt tuż przy ławie fundamentowej. Stopniowe przesączanie wody prowadzi do wymywania cząstek gruntu spod ławy, a w konsekwencji do utraty podparcia i powstawania rys czy nawet odspojenia całych fragmentów fundamentu.

Gdy już dojdzie do osłabienia podbudowy, jedynym skutecznym sposobem przywrócenia nośności jest podbicie ławy – proces polegający na etapowym poszerzeniu lub pogłębieniu fundamentu i zalaniu go nową, wzmocnioną mieszanką betonową. W praktyce wykonuje się to przez wykopanie pod fundamentem serii niewielkich komór (tzw. kieszeni), wstawienie w nie deskowania lub oporników stalowych, a następnie wypełnienie przestrzeni betonem o odpowiednich parametrach wytrzymałościowych. Dzięki temu uzyskuje się nową, mocniejszą warstwę podparcia, osadzoną na niezmienionym, nośnym gruncie głębiej pod spodem (program egzamin ustny).

Zbrojenie stalowymi prętami

W miejscach, gdzie osiadająca i popękana ława uległa już fragmentarycznemu zerwaniu czy pęknięciu, konieczne jest dodatkowe zbrojenie stalowymi prętami. Zwykle stosuje się pręty o średnicy 12–16 mm, rozmieszczone co 20–30 cm, zakotwione kilkadziesiąt centymetrów w zdrowej części fundamentu. Montaż wygląda następująco: najpierw wiertnicą wykonuje się otwory na zadane głębokości, następnie wprowadza się w nie pręty i wypełnia przestrzeń wokół nich żywicą epoksydową lub drobnoziarnistym zaprawą cementową. Takie zbrojenie pozwala nie tylko scalić pękniętą płytę, ale też rozłożyć obciążenia na poszerzoną nową część ławy, minimalizując ryzyko ponownego rozwoju rys.

Dodatkowe prace ochronne

Dla zapewnienia trwałego efektu wzmocnienia warto jednocześnie wykonać dodatkowe prace ochronne: obniżyć poziom wody gruntowej wokół fundamentu (np. przez tymczasowe wypompowywanie lub płytki drenaż obwodowy), a na zewnątrz ułożyć rury spustowe od rynien tak, aby odprowadzały wodę co najmniej 1,5 m od lica ściany (uprawnienia budowlane). Dobrą praktyką jest też zabezpieczenie izolacji przeciwwilgociowej i termicznej na zewnętrznej powierzchni ławy folią kubełkową lub specjalnymi matami drenującymi, które chronią przed kapilarnym podciąganiem wilgoci oraz ułatwiają odpływ wody w strefie przylegającej do fundamentu. Dzięki skoordynowaniu działań wzmacniających i ochronnych można uzyskać długotrwałą stabilizację, przywracając fundamentowi pełną nośność i odporność na przyszłe obciążenia oraz warunki atmosferyczne.

Przeniesienie zwiększonych obciążeń

Podbijanie fundamentów przynosi szereg wymiernych korzyści zarówno w kontekście bezpieczeństwa konstrukcji, jak i długoterminowej eksploatacji budynku. Przede wszystkim umożliwia przeniesienie zwiększonych obciążeń wynikających z rozbudowy, nadbudowy czy adaptacji przestrzeni użytkowej, co pozwala na bezpieczną realizację nowych inwestycji bez ryzyka nadmiernego osiadania czy pękania ścian (program TESTY UPRAWNIENIA BUDOWLANE - aplikacja na telefon).

Wzmocnione fundamenty znacząco poprawiają stabilność całej konstrukcji, eliminując istniejące defekty oraz zapobiegając dalszym deformacjom – szczególnie istotne na gruntach podatnych na różnorodne przemieszczenia czy przy zmiennym poziomie wód gruntowych. Dzięki podbiciu fundamentów możliwe jest również skuteczne zabezpieczenie przed wilgocią i erozją gruntu wokół ław, co chroni izolację przeciwwilgociową i zapobiega podciąganiu kapilarnemu.

Z punktu widzenia ekonomicznego, inwestycja ta przekłada się na wzrost wartości nieruchomości oraz ogranicza koszty przyszłych napraw i remontów związanych z osiadaniem czy uszkodzeniami elementów nośnych. W efekcie budynek zyska wydłużoną żywotność, odporność na zmienne warunki gruntowo-wodne oraz pewność, że podłoże pozostanie stabilne nawet przy nowych obciążeniach (opinie o programie).