Zakres maszyn probierczych
Do przeprowadzenia badań wytrzymałości na zginanie dynamiczne oraz badania udamości służy zawieszony w maszynie młot udarowy o zasobie energii około 10 kGm. Badaną próbkę opiera się na dwóch podporach umocowanych w płycie fundamentowej maszyny. Stała odległość podpór wynosi 240 mm. Zarówno podpory, jak i ostrze młota mają zaokrąglenie o promieniu równym 15 mm. Jedna z podpór jest uchylna; jest ona wyposażona w stalową kulkę o średnicy 10 mm (program uprawnienia budowlane na komputer).
W wypadku badania wytrzymałości na zginanie dynamiczne pod ruchomą podporę podkłada się sztabkę aluminiową o wycechowanej twardości Brinella. Pod wpływem reakcji wywołanej uderzeniem młota w próbkę kulka wciska się w sztabkę aluminiową. Na podstawie pomiaru średnicy wcisku określa się wielkość siły niszczącej. W wypadku badania udamości wielkość pracy zużytej przez młot na zniszczenie próbki odczytuje się bezpośrednio z pionowej skali umieszczonej na lewym stojaku maszyny (program uprawnienia budowlane na ANDROID).
Pięciotonowa maszyna uniwersalna pozwala na przeprowadzenie prób w zakresie wytrzymałości na ściskanie, ścinanie, rozciąganie i zginanie statyczne, brak jej natomiast urządzeń do badania wytrzymałości na rozciąganie w poprzek włókien i na rozłupanie oraz badania wytrzymałości na zginanie dynamiczne.
W maszynach probierczych o większym zakresie obciążeń stosuje się obok napędu ręcznego także napęd silnikiem elektrycznym lub tylko napęd elektryczny (uprawnienia budowlane).
Maszyny wytrzymałościowe pozwalają na przeprowadzenie badania z dokładnością ± 1 %. Celem uzyskania dokładnych odczytów nie należy używać maszyn przy obciążeniach niższych niż V25 maksymalnego zakresu maszyny (program egzamin ustny).
Zakres maszyn probierczych potrzebny do wykonania prób wytrzymałościowych drewna zależy od gatunku drewna oraz od wymiarów stosowanych próbek. Przy stosowaniu próbek małych czterotonowa i pięciotonowa maszyna uniwersalna wystarczają do przeprowadzenia całego wachlarza badań. Przy stosowaniu próbek o większych wymiarach zachodzi często potrzeba używania maszyn probierczych o większym zakresie. Najbardziej miarodajne są wymagania związane z badaniem wytrzymałości na ściskanie.
Wytrzymałość na ściskanie
Wytrzymałość na ściskanie gatunków drewna strefy umiarkowanej zamyka się w granicach 250-600 kG/cm2; przy próbkach o wymiarach przekroju 5X5 cm potrzeba maszyny o zakresie 6 250 do 15 000 kG.
Wytrzymałość na ściskanie drewna podzwrotnikowego wynosi 75-1050 kG/cm2, czemu odpowiada zakres maszyny wytrzymałościowej 1875 kG (okrągło 2 t) do 26 250 kG (okrągło 30 t). Przy badaniach próbek dużych o wymiarach przekroju 10 X 10 cm potrzebny jest odpowiednio większy zakres (opinie o programie).
W związku z tym laboratoria o bardziej wszechstronnych zadaniach muszą być wyposażone w kilka maszyn o różnym zakresie.
Prócz maszyn uniwersalnych do badania drewna stosuje się szereg maszyn i urządzeń specjalnych, które zostaną częściowo uwzględnione przy omawianiu odpowiednich zagadnień (segregator aktów prawnych).
Wytrzymałość na ściskanie jest to opór, jaki stawia materiał działaniu sił ściskających dążących do odkształcenia (skrócenia) lub zniszczenia rozpatrywanego elementu. Miarą wytrzymałości na ściskanie jest wyrażone w kG/cm’2 naprężenie, przy którym następuje zniszczenie badanej próbki. W drewnie wytrzymałość na ściskanie zmienia się w zależności od kierunku anatomicznego. W związku z tym wyróżnia się wytrzymałość na ściskanie podłużne (wzdłuż włókien) i na ściskanie poprzeczne (w poprzek włókien).
Wytrzymałość na ściskanie odgrywa dużą rolę w praktycznym zastosowaniu drewna; za przykład mogą służyć słupy, stojaki i stropnice w obudowie górniczej, elementy rusztowań budowlanych i konstrukcji inżynierskich, piloty w budownictwie wodnym, więzary i dźwigary. Pośrednią rolę odgrywa wytrzymałość na ściskanie w obróbce drewna gięciem. Próba wytrzymałości na ściskanie jest łatwa do przeprowadzenia, a znajomość jej pozwala z dużym prawdopodobieństwem wnioskować o innych wytrzymałościach drewna. Dlatego też wytrzymałość na ściskanie jest dobrym sprawdzianem i łatwym w zastosowaniu miernikiem jakości i technicznej wartości drewna (promocja 3 w 1).
