Zbyt długie konstrukcje

W zbyt długich konstrukcjach, które nie mają podpór przesuwnych, powstają znaczne naprężenia termiczne przy zmianach temperatury wskutek odkształceń, jakie zachodzą przez uniemożliwienie swobodnego wydłużania się w kierunku poziomym (program uprawnienia budowlane na komputer).

Nadto w konstrukcjach betonowych żelbetowych powstają naprężenia od skurczu, jaki zachodzi przy twardnieniu betonu na powietrzu; naprężenia od skurczu są tego samego znaku, co naprężenia przy obniżeniu temperatury.

Aby uniknąć zbyt dużych naprężeń, które w szczególnych przypadkach bywają nawet przyczynami katastrof, długie budynki należy dzielić na części, mogące się niezależnie od siebie wydłużać. Najlepiej gdy takie części przedzielone są szczelinami dylatacyjnymi, poczynając od slupów podziemia aż do dachu. Szczeliny dylatacyjne powinny mieć taki wymiar, aby nie przeszkadzały w swobodnym wydłużaniu się konstrukcji nawet przy najwyższej możliwej temperaturze (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Należy zawsze pamiętać, że przy projektowaniu długich budynków ze szkieletem żelbetowym lub stalowym - pierwszą rzeczą jest podzielenie konstrukcji na części i obmyślenie dylatacji.

W zwykłych budynkach drewnianych można nie stosować dylatacji, ponieważ:
a) pewne przesuwy zachodzą w złączach, które nigdy nie są całkowicie szczelne,
b) odkształcenia w drewnie, materiale dość elastycznym, nie są tak szkodliwe jak w betonie, a nawet w stali (uprawnienia budowlane).

W budynkach ze ścianami murowanymi na zaprawie wapiennej, o ile nie mają stropów i dachów żelbetowych, betonowych lub ceglano-betonowych, można również nie stosować dylatacji, ponieważ ściany tego rodzaju wydłużają się d kurczą przy zmianach temperatury, nie tworząc widocznych pęknięć, gdyż odkształcenia rozkładają się równomiernie w spoinach podatnej i sprężystej zaprawy.

Norma PN/B-03200 z 1951 r. ,,Konstrukcje stalowe. Obliczenia statyczne i projektowanie*’ postanawia, że w konstrukcjach stalowych dłuższych od 80 m powinny być przerwy dylatacyjne w odstępach nie większych niż 60 m.
Rysy w płytach i miejscach słabego uzbrojenia belek ujawniają się przede wszystkim w środkowych polach konstrukcji, najczęściej po okresie mrozów (program egzamin ustny).

Norma PN/B-03260 „Konstrukcje żelbetowe - obliczenia statyczne i projektowanie postanawia, że w konstrukcjach szkieletowych żelbetowych dłuższych od 50 m powinny być przerwy dylatacyjne w odstępach nie większych niż 40 m.

Ściany jednolite

Norma wyżej wspomniana postanawia, że w ogrodzeniach żelbetowych monolitycznych dłuższych od 15 m powinny być przerwy dylatacyjne w odstępach nie większych niż 10 m (opinie o programie).
W budynkach ze ścianami jednolitymi z cegły wypalonej z gliny na jakiejkolwiek zaprawie, dłuższych niż 50 m, pokrytych dachem żelbetowym z górną izolacją cieplną, należy stosować przerwy dylatacyjne w konstrukcji dachowej i przynajmniej w murach najwyższej kondygnacji w odstępach nie większych niż 40 m. Przy użyciu cegły cementowej, wapienno-krzemowej i pustaków betonowych na zaprawie wapiennej i cementowo-wapiennej zaleca się zmniejszenie tych odległości odpowiednio do 30 i 25 m (segregator aktów prawnych).

W budynkach ze ścianami jednolitymi z cegły wypalonej z gliny na jakiejkolwiek zaprawie, dłuższych niż 25 m, pokrytych dachem żelbetowym, od góry nie ocieplonym, należy stosować przerwy dylatacyjne w konstrukcji dachowej i przynajmniej w murach najwyższej kondygnacji w odstępach nie większych od 20 m !). Przy użyciu cegły cementowej, wapienno-krzemowej i pustaków betonowych na zaprawie wapiennej i cementowo-wapiennej zaleca się zmniejszenie tych odległości odpowiednio do 20 i 15 m (przypadek stosowania zaprawy cementowej omówiony jest w punkcie.

W budynkach ze ścianami jednolitymi z cegły wypalonej z gliny na zaprawie cementowej, dłuższych niż 60 m, należy stosować przerwy dylatacyjne w odstępach nie większych od 50 m, z uwzględnieniem jednak odstępów krótszych, w przypadku dachu żelbetowego według wymagań zamieszczonych w punktach b i c.

W budynkach ze ścianami jednolitymi z cegły cementowej, wapiennokrzemowej i z pustaków betonowych należy stosować przerwy dylatacyjne w odstępach nie większych od 30 m przy użyciu zaprawy cementowo-wapiennej i nie większych od 15 m przy użyciu zaprawy cementowej. Oprócz tego powinny być uwzględnione wymagania punktów b i c, o ile zalecają one mniejsze odstępy (promocja 3 w 1).