Badania petrograficzne

Do badań petrograficznych skał zwięzłych bierze się po kilka próbek o Wymiarach mniej więcej 10x8x4 cm lub 12x9x4 cm wraz z płaskimi odłupkami, powstającymi przy odbijaniu próbek; odłupki te będą służyły do sporządzenia szlifów mikroskopowych (program uprawnienia budowlane na komputer).

Do badań laboratoryjnych bierze się większe bloki o wymiarach 20x20x20 cm, na których oznacza się kierunek uwarstwienia skały. Należy zawsze uważać, aby pobrana próbka była typowa dla danego rodzaju skały, tj. nie różniła się żadnymi szczególnymi cechami od całej masy skalnej. W przypadku, gdy już z góry wiadomo jakie badania mają być przeprowadzone, pobiera się próbki mniej więcej takich wymiarów jakie przepisuje odpowiednia norma aby ułatwić pracę nad przygotowaniem próbek w laboratorium. Próbki najlepiej jest numerować szybkoschnącą farbą, a wszystkie dane i spostrzeżenia, szczególnie zauważone spękania, zapisać dokładnie w notatniku pod odpowiednim numerem (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Skały luźne, tj. próbki otoczaków, żwiru, piasku i pospółki należy pobierać w taki sposób, aby otrzymać przeciętny skład danego materiału. W tym celu na specjalnym pomoście usypuje się z luźnego materiału stożek. Stożek ten rozpłaszcza się i dzieli rowkami na cztery części, po czym odrzuca się materiał z dwóch przeciwległych części, resztę miesza i znów dzieli. W ten sposób postępuje się aż do momentu, gdy na pomoście pozostanie 10-M5 kG piasku, który bierze się do badań. Jest to tzw. metoda kwadrantowa.

Pierwszą czynnością przy badaniu petrograficznym powinno być staranne obejrzenie świeżego przełamu skały gołym okiem i przez lupę o niezbyt silnym powiększeniu (np. pięciokrotnym). Wiele cech często lepiej uwydatnia się w mniejszym powiększeniu pod lupą niż w późniejszym badaniu mikroskopowym (uprawnienia budowlane). Nieraz takie staranne oględziny wystarczają nawet do zdecydowania bez badania mikroskopowego, czy dana skała nadaje się do użytku - do jakiego została przeznaczona.

Przydatność poszczególnych skał do betonów z punktu widzenia petrografii orientacyjnie podana została przez Bukowskiego w pracy.
Szczegółowe badania petrograficzne, jak mikroskopowe i chemiczne, wymagają bardzo precyzyjnej aparatury.
Z próbki laboratoryjnej wydziela się ziarna żwiru o łącznym ciężarze ok. 200 G, lub 4000 G - w przypadku, gdy wymiar ziaren przekracza 40 mm. Wydzielony żwir dzieli się na trzy grupy w zależności od wymiarów ziaren: 4-10 mm, 10-P20 mm oraz 20 mm i więcej (program egzamin ustny).

Ziarna żwiru

Ziarna żwiru każdej z grup poddaje się ściskaniu przy następujących obciążeniach:
- ziarna 4-10 mm - 15 kQ
- ziarna 10-20 mm - 25 kG
- ziarna powyżej 20 mm - 35 kG.

Zgniatanie ziaren należy przeprowadzić między dwiema płytkami stalowymi grubości co najmniej 5 mm (opinie o programie). Ziarna zmiażdżone przy tej próbie uważa się za słabe lub zwietrzałe.
Opisane badanie ma na celu określenie zawartości ziarn słabych po to, by zaszeregować kruszywo pod względem wytrzymałościowym do odpowiedniej marki. O ile sama metoda nie nasuwa zastrzeżeń, to powstają uwagi krytyczne odnośnie sił zalecanych do ściskania: 15, 25 i 35 kG.

W zależności od przeciętnych średnic kruszywa siły te są w stosunku wzajemnym jak 1 : 1,67 : 2,33.
Grzelak [12] na podstawie rozważań teoretycznych, opartych na badaniach eksperymentalnych, wysuwa wniosek, że dla wyżej wymienionych grup kruszywa siły zgniatające powinny się układać wg stosunku 1:3, 15 : 10. Grzelak prowadzi następujące rozumowanie (segregator aktów prawnych). Jako model dla powyższego zagadnienia można przyjąć kulę ściskaną między dwiema płaszczyznami. W osi działania siły ściskającej kulę wystąpią następujące naprężenia naprężenia promieniowe, wywołujące rozciąganie w ściskanej kuli przeprowadza się przesiewając kruszywo przez komplet sit normowych. Uziarnieniem więc nazywany jest skład kruszywa pod względem wielkości ziaren i ich wzajemnego stosunku ciężarowego.

Aby jednak kruszywo charakteryzowało się dobrym uziarnieniem, poszczególne składniki (frakcje) muszą być w takim stosunku, aby znajdowały się w pewnych wymaganych granicach. Frakcją kruszywa nazywane są ziarna kruszywa o wielkości zawierającej się między dwoma sąsiednimi otworami sit (promocja 3 w 1).