Charakterystyka formy dachów polskich

Wielkość i kształt dachu stanowią w budownictwie ludowym zasadniczy czynnik wpływający na wyraz architektoniczny budynku. Na formę dachu składają się:
- bryła,
- faktura pokrycia,
- detale występujące w postaci kozubków, sterczyn itp..
- rozwiązanie plastyczne szczytu (program uprawnienia budowlane na komputer).

Bryła dachu kształtuje się zgodnie z warunkami klimatycznymi. warunkami gospodarczymi, charakterem krajobrazu. szczelnością pokryć i rodzajem konstrukcji dachowych stosowanych na danym obszarze. Wysokość dachu zależy od nachylenia jego połaci i szerokości budynku (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

W Polsce daje się zauważyć dachy bardziej strome i o szerszych okapach na tych obszarach, na których występują duże ilości opadów, a także w krajobrazie górskim. Przy jednakowych spadkach połaci, dachy nad budynkami o dużej szerokości osiągają wysokość znacznie większą niż nad budynkami wąskimi. Wyższy dach wymaga stosowania doskonalszych konstrukcji. Dlatego na terenach, gdzie warunki dyktowały znaczną stromość połaci, a w użyciu były prymitywniejsze konstrukcje dachowe (sochowe. ślegowe) dążono do ograniczenia szerokości rzutu poziomego budynków (uprawnienia budowlane).

Charakterystycznymi cechami dachów polskich są:
- wyodrębnienie się bryły dachu od ścian,
- znaczna stromość,
- duże nadwieszenie okapów,
- miękka linia połaci (program egzamin ustny).
Wyodrębnienie bryły dachu od ścian jest podstawową cechą polskiej architektury regionalnej. W dachach czteropołaciowych i pochodnych jest to zjawisko oczywiste. W dachach dwupołaciowych i naczółkowych oddzielenie ściany szczytowej od dachu uzyskiwano przez stosowanie daszków przyzbowych lub przez nadwieszanie szczytów dachowych nad ścianą. Gładkie ściany szczytowe, przebiegające aż do kalenicy, są obce polskiej kulturze (opinie o programie).

Ukształtowanie brył dachów

Okap ma szerokość co najmniej 50 cm. dobrze osłania ściany budynku od deszczu i śniegu, współuczestniczy z nisko opuszczonymi połaciami i ostatkami ścian w kształtowaniu mikroklimatu wokół budynku, w dni słoneczne rzuca głęboki cień poziomy. W polskim budownictwie ludowym tak znaczne nadwieszenie okapu uzyskiwano przez zamocowanie przysuwnicy (przypustnicy) do dolnej części krokwi. Do przysuwnicy przybijano często dodatkowy klin, zwany bękartem (segregator aktów prawnych). Te dodatkowe elementy powodują złagodzenie spadku połaci w dolnej części i umożliwiają uzyskanie szerokiego okapu bez konieczności zwiększania wysokości całego dachu, a płaszczyzna połaci, lekko dołem wygięta, charakteryzuje się miękkością formy. Stosowano też nieco odmienne rozwiązania okapu. Niekiedy na wysunięte poza lico ściany belki stropowe kładziono płatwie, na których opierano krokwie. W Wielkopolsce i na Kujawach łączono dół krokwi bezpośrednio z wysuniętymi belkami stropowymi.

W polskim budownictwie ludowym poddasze nie było na ogół wykorzystywane na cele mieszkalne, a tylko niekiedy służyło jako magazyn. Z tego względu w formowaniu bryły konstruktorzy nie byli skrępowani przeznaczeniem przestrzeni poddasza. Często dachy kształtowano z wielu różnorodnych części składowych, co dawało duże możliwości kompozycyjne (promocja 3 w 1).
Ukształtowanie brył dachów w polskim budownictwie ludowym świadczy o wielkiej logice rozwiązań budowlanych i ścisłym związku człowieka z przyrodą i warunkami klimatycznymi. Opady i siła wiatru wpływały na konstrukcję dachu, kąt nachylenia połaci i wielkość okapów’. Badania potwierdziły, że kąt nachylenia połaci dachowych przy danym materiale pokrycia, a także wysięg krawędzi okapu na zewnątrz ściany były niemal wprost proporcjonalne do sumy opadów atmosferycznych w danym regionie.

Poza wymienionymi czynnikami i założeniami użytkowymi ostateczną formę architektoniczną dachu kształtował talent twórczy budowniczego, jego wyczucie, a także nawiązywanie do tradycji, co sprawiało, że dachy polskie odróżniają się w’ istotny sposób np. od dachów niemieckich.

W polskim budownictwie drewnianym występuje wiele zróżnicowanych i bogatych kształtów dachów. Dla wszystkich dachów formami podstawowymi, z których się wywodzą, są: dach czteropołaciowy i dwupołaciowy. Utworzone formy pochodne dachów łączą w sobie cechy form podstawowych i są charakterystyczne dla różnych regionów kraju.