Ciąg wodny

Sieć wodna Żuław Gdańskich była bardzo urozmaicona. Było to głównie wynikiem świadomej działalności ludzkiej. Rozpatrując jednak ważniejsze cieki wodne, tak naturalne, jak też sztucznie utworzone, wymienić można dwa jak gdyby ciągi. Naturalnie, chodzi tu o obszar zamknięty opływem Wisły i krawędzią Wysoczyzny (program uprawnienia budowlane na komputer).

Jeden ciąg to Motława z jej lewobrzeżnymi dopływami: Bielawą, Kłodawą, Gęsią - nie znaną dzisiaj pod tą nazwą, oraz Radunią. Jest to naturalna sieć wodna uzupełniona jedynie gdzieniegdzie sztucznymi kanałami. I tak w okolicach Czatków wpadał do Motławy Rów Młyński, do Bielawy wpadał równoległy do jej głównego biegu - jak i do biegu Motławy - Kozi Rów, a dalej ciąg wodny zwany dziś w całości Czarną Łachą, składający się z Gęsiej, Kanału Krępickiego oraz Czarnej Łachy (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Ciąg wodny wymieniony na końcu mógł chyba pierwotnie mieć charakter naturalny uzupełniony odcinkami sztucznych kanałów. Bielawa w dolnym biegu łączyła się z Motławą odcinkiem sztucznego, jak się wydaje, kanału zwanego Bodengraben. Motława w całym swym żuławskim przebiegu miała kilka nazw. W okolicy Tczewa, mniej więcej koło Czatków, była to Motława wyżynna (Hóhische). Dalej, gdzieś do Suchego Dębu, biegła Motława „mała”. Następnie, mniej więcej do Wróblewa, płynęła Motława „wąska”, która dalej nosiła nazwę Motławy „szerokiej” (uprawnienia budowlane).

Ujście oddzielające

Drugi ciąg był, jak się wydaje, w większym stopniu tworem sztucznym. Rozpadał się on znowu na dwa oddzielne zespoły, łączące się ze sobą dopiero gdy wpadały do Motławy w okolicy Przejazdowa. Pierwszy zespół to kanały wypływające z okolicy Osie, Trutnów i Cedrów Wielkich, łączące się następnie w Kanał Piaskowy, w dolnym swym biegu zwany Wysokim, wpadający do Motławy koło Przejazdowa. Drugi zespół rozpoczynał swój bieg w okolicach Giemlic kanałem zwanym niegdyś Schlick- geschworenen Graben (program egzamin ustny).

Dalsze jego odcinki nosiły nazwy Kanału Śledziowego, następnie Taube V or fiut, Else Laake, by wreszcie jedną odnogą, równoległą do Kanału Wysokiego, a zwaną Siider Revier, wpaść do Motławy tuż koło Kanału Wysokiego. Wymieniony wyżej ciąg kanałów miał ujście oddzielające się przed Bogatką. Poszczególne odcinki tego odgałęzienia nosiły swe własne, po części dziś nie używane nazwy, takie jak: Lege V orf lut, Czarna Łacha czy Rosewoyke. Odcinek ten, nazwany dziś w całym swym przebiegu Czarną Łachą, wpadał do Wisły w bezpośredniej bliskości Gdańska. Naturalnie, mniejszej rangi kanałów żuławskich było bardzo dużo (opinie o programie).

Grunty prawie każdej wsi żuławskiej oddzielone były od sąsiedniej kanałem określonym przez źródła jako graniczny (Grenzgraben). Podobnie tam, gdzie wiatraki przepompowywały wodę, znajdowały się kanały-mły- nówki (Muhlengraben). Trudno wymienić wszystkie urządzenia, wystarczy przyjąć, że był to cały system wypracowany w ciągu wieków i stale - przynajmniej w XVII w. - korygowany, umożliwiający mieszkańcom Żuław prowadzenie gospodarki rolno-hodowlanej. Różnych rozmiarów kanały odwadniające ziemie żuławskie funkcjonować mogły jedynie łącznie z pobudowanymi na nich śluzami, zastawami i innymi urządzeniami służącymi do chwilowego lub długotrwałego ograniczania czy całkowitego odcinania przepływu wody (segregator aktów prawnych).

Nawet niektóre przepusty wyposażone były w urządzenia umożliwiające zatrzymywanie wody. Inaczej zresztą nie można było zapewnić sobie łagodnego spływu nadmiaru wód wiosennych. Panowała bowiem ogólna zasada, że z nastaniem zimy wszystkie śluzy i zastawy powinny być pozamykane aż do nastania wiosennych roztopów. Spływ wody wiosną był sprawą dla Żuławian ważną, bo zawsze groziło zalanie ozimin. Powodzenie całej akcji zależało wówczas od zdolności zatrzymania, choć na krótki okres, nadmiaru wód w bocznych odgałęzieniach wspomnianych ciągów wodnych. Umożliwiało to uwolnienie się od nadmiaru wody w Motławie i innych głównych kanałach, a następnie na stopniowe i łagodne spływanie wody z odcinków bocznych, gdzie była ona przetrzymywana (promocja 3 w 1).