Czynności pomiarowe

Poznanie błędów i dokładności pomiarów, zależnie od zastosowanych przyrządów umożliwia dobór dla każdej budowy takiej grupy przyrządów, która zapewni określoną w projekcie dokładność usytuowania budowli, montażu elementów itp.

Czynności pomiarowe na budowie są następujące:

• wytyczanie prostych w terenie,
• wytyczanie prostopadłych do danych prostych,
• pomiar kątów,
• pomiar długości odcinka,
• wyznaczanie kierunku pionowego,
• określanie poziomu (program uprawnienia budowlane na komputer).

Do przyrządów tych zalicza się: tyczki miernicze, węgielnicę przeziernikową, teodolit. Tyczki miernicze stosuje się w celu uwidocznienia punktów utrwalonych w terenie oraz do ich wyznaczenia. Węgielnica przeziernikowa. Do prac o najmniejszej dokładności mogą być stosowane węgielnice przeziernikowe, wymagające dodatkowo statywu trójnożnego lub kostura. Węgielnice te w porównaniu z węgielnicami zwierciadlanymi lub pryzmatycznymi mają tę zaletę, że pozwalają na wyznaczanie kierunków o dużym kącie nachylenia. Wadą węgielnie przeziernikowych są stosunkowo duże wymiary i ciężar oraz konieczność posługiwania się dodatkowo statywem (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Za pomocą węgielnie przeziernikowych można wytyczać proste w terenie. Na podstawie badań i doświadczeń można przyjąć, że średni błąd wyznaczenia kierunku za pomocą przezierników wynosi Teodolit. Teodolit służy w zasadzie tylko do pomiaru kątów poziomych (uprawnienia budowlane). Ponieważ jednak teodolity mają zazwyczaj i koło pionowe, choć zwykle o mniej dokładnym podziale niż koło poziome (limbus), przeto można ich z reguły używać i do pomiarów kątów pionowych. Teodolit ma ponadto duże zastosowanie, przy wytyczaniu długich odcinków prostych i wyznaczaniu punktów wzdłuż prostej (program egzamin ustny).

Węgielnice pryzmatyczne

Proste prostopadłe do prostych wyznaczonych i utrwalonych w terenie wytycza się za pomocą ruletki parcianej lub stalowej albo węgielnicy. Wytyczenie prostopadłej do prostej za pomocą ruletki. Z danego punktu A odmierzamy równe odcinki, zaznaczając je na prostej palikami wbitymi w punktach B i C. Z tych punktów zataczamy taśmą łuki o jednakowej długości. Punkt przecięcia tych łuków D łączymy z A otrzymując odcinek AD prostopadły do prostej BC. Inny sposób tyczenia prostopadłej do prostej (za pomocą tzw. trójkąta egipskiego) (opinie o programie).

Od punktu A odmierzamy odcinek o długości 3 jednostek zaznaczając otrzymany punkt B za pomocą palika. Następnie z punktu B zataczamy łuk promieniem o długości 5 jednostek, a z punktu A promieniem o długości 4 jednostek. W przecięciu łuków otrzymujemy punkt C, leżący na prostopadłej do prostej AB.

Węgielnice. Węgielnice zwierciadlane lub pryzmatyczne są zasadniczymi przyrządami do tyczenia na krótką odległość prostopadłych do danych prostych. Przy stosowaniu węgielnicy zwierciadlanej dokładność wystawienia prostopadłej wynosi ±5′, można zbudować więc kąt 90° ±5′. Przy długości prostopadłej 30 m odchyłka wynosi ok. 4 cm. Najprostsza węgielnica przyzmatyczna zawiera jeden pryzmat i służy wyłącznie do wytyczania kąta prostego do danego kierunku. Węgielnice dwupryzmatyczne pozwalają na jednoczesne wytyczenie kąta 180° i 90° jeżeli pryzmaty są umieszczone na stałe lub dowolnego kąta jeżeli jeden pryzmat jest ruchomy (węgielnice kątomiercze) (segregator aktów prawnych).

Węgielnice pryzmatyczne są w przybliżeniu dwukrotnie dokładniejsze od przeziernikowych. W optymalnych warunkach można otrzymać dokładność wyznaczenia kierunku praktycznie jednak wartość wynosi od ± 4′ do ± 5′ (przy poziomowaniu „na oko“, celowych znacznie odchylonych od poziomu oraz przy niekorzystnych warunkach atmosferycznych). Przyjmując średni błąd wyznaczenia kierunku ± 1,5′ otrzymujemy następujące boczne odchyłki liniowe zależnie od długości prostopadłej (celowej): długość prostopadłej 20, 30, 40 m odchyłka od kierunku prostopadłego ±10, ±13, ±16 mm (promocja 3 w 1).