Dom mieszkalny

Inaczej przedstawia się sprawa z zagrodą osadników holenderskich i ich potomków, którzy zaludnili przede wszystkim grupę wsi wolnych. Pierwotnie, a również i w XVII w., dom mieszkalny był tutaj połączony w jedną całość z pozostałymi budynkami gospodarczymi, takimi jak obora, stodoła, spichrze. Wyróżniono tu trzy typy zabudowy, nie wynikające jednak, jak się wydaje, z przemian dokonujących się chronologicznie (program uprawnienia budowlane na komputer). Pierwszy - to budynki połączone ze sobą w jednym rzędzie, drugi - to budynki połączone w kształcie litery ,,L”, i trzeci - stykające się ze sobą w formie litery „T”. Z biegiem czasu, na większą skalę chyba już w XVIII w., zagroda typu holenderskiego uległa rozczłonkowaniu, przy czym nie tylko dom mieszkalny oddzielił się od innych budynków gospodarczych, lecz także pozostałe budynki gospodarskie zaczęto budować osobno (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Dom mieszkalny w zagrodzie holenderskiej był parterowy i w zasadzie nie miał podcienia. Wydaje się, że typ holenderski domu mieszkalnego wywarł wpływ na wytworzenie się wymienionego już typu trzeciego zagrody z wsi pańszczyźnianych. Rozpad i oddzielenie się poszczególnych budynków w zagrodzie holenderskiej dokonał się prawdopodobnie pod wpływem wzrostu zamożności, jak również troski o bezpieczeństwo przeciwpożarowe (uprawnienia budowlane). Wiemy przecież, że na Żuławach Gdańskich funkcjonowały kasy ogniowe, zakładane również we wsiach wolnych (holenderskich). Tak więc ewolucja kształtu zagrody żuławskiej, tak we wsiach pańszczyźnianych jak i wolnych, przebiegała - jak się wydaje - w atmosferze przejmowania wzajemnie pewnych wzorów przez mieszkańców obu grup wsi. Nie dziwi tu również pojawienie się tu i ówdzie podcienia w domach mieszkalnych zagród holenderskich (program egzamin ustny).

Kafelki ścienne

Na specjalne wyróżnienie zasługuje problem zdobienia odrzwi, wnętrz i całego budynku. Specyficzną cechą wyposażenia wnętrz domów, tak we wsiach pańszczyźnianych jak i wolnych, były szafy ścienne i drzwi zespolone, jak również dekoracyjne kafelki ścienne pochodzenia holenderskiego, tak zwane delfty. Szafy ścienne i drzwi zespolone znajdowały się najczęściej w wielkiej izbie. Szafy te służyć mogły do przechowywania dużej liczby, jak to zobaczymy dalej, naczyń i zastawy stołowej. Spotykało się też niekiedy w domach żuławskich polichromie A więc, jak widać, sama zagroda chłopska oraz kształt architektoniczny, rozmiary i zdobienie domów mieszkalnych ukazują w dostatecznym stopniu zamożność chłopów żuławskich (opinie o programie).

Obyczaje chłopów żuławskich nie były również wolne od ograniczeń narzuconych im przez rozporządzenia i zakazy wydawane zazwyczaj przez panów feudalnych, a więc przez władze gdańskie. Tak więc, jak chłopi ubierali się, zwłaszcza od święta, jakie posiadali i darowywali sobie ozdoby i precioza, a szczególnie, jak huczne urządzali przyjęcia rodzinne, nie było wynikiem swobodnego postępowania ludzi dysponujących pieniędzmi i chcących nabyć przedmioty, które na rynku czy na zamówienie mogli za nie osiągnąć (segregator aktów prawnych). Porównanie tego, co chłopom żuławskim wolno było posiadać zgodnie z rozporządzeniem władz z tym, co rzeczywiście posiadali w swych domach jako stroje i przedmioty własne oraz swoich dzieci, pozwoli określić, w jakim stopniu zarządzenia władz były przestrzegane, jak również ustalić, czy poziom życia codziennego utrzymywał się poniżej granicy naznaczonej zarządzeniami władz, czy też granicę tę przekraczał.

Już w końcu XVI w. ustalone zostały przez władze zasady, jakimi kierować się mieli mieszkańcy Żuław Gdańskich, aby - ze szkodą dla siebie - nie ulec chęci, być może pod presją środowiska, wykroczenia poza granice przyjęte dla swego stanu. W 1591 r. wyszło rozporządzenie normujące takie sprawy, jak: uczęszczanie do kościołów, zaręczyny, wesela i chrzty, ubiory i stroje, ozdoby, gry i hazard oraz handel (promocja 3 w 1). Zarządzenie to powtórzono w prawie nie zmienionej formie w 1635 r.