Głazy narzutowe

Postęp doskonalenia metod pracy powinien dotyczyć przede wszystkim metod odspajania bloków od calizny, jak najbardziej celowych metod dzielenia bloków na formaki przy stosowaniu urządzeń poruszanych sprężonym powietrzem oraz doskonalszych metod pracy na topiarkach w celu podniesienia jakości kostki (program uprawnienia budowlane na komputer).

Należy liczyć się z tym, że w roku 1900, kończącym plan 5-letni, zapotrzebowanie na tłucznie i grysy do celów drogowych wyniesie od 8-9 milionów ton i że w dostarczaniu tych ilości coraz to większy udział powinny mieć zakłady całkowicie zmechanizowane, produkujące kruszywo taniej i bardziej racjonalnie od drobnych przenośnych wytwórni (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Odrębne zagadnienie stanowią głazy narzutowe, żwiry i piaski, które występują na całym obszarze Polski północnej. Ujemną ich cechą jest duża Różnorodność składu, a w związku z tym i zmienne własności fizyczne i mechaniczne. Głazy narzutowe mogą zaspokoić - w niektórych rejonach ich większego nagromadzenia - jedynie lokalne potrzeby przemysłu terenowego w zakresie kamienia drogowego, wyjątkowo budowlanego, natomiast żwiry i piaski jako naturalne kruszywo mają wielkie znaczenie w skali ogólnopaństwowej. Wymaga ono jeszcze wszechstronnego opracowania (uprawnienia budowlane).

Największe złoża kruszywa naturalnego wiążą się z okresem zlodowacenia pleistoceńskiego i gromadzą się w terenie Polski Północnej. Znajdują się one również wśród różnych starszych formacji geologicznych. Oprócz tych złóż kopalnych, bardzo ważnym źródłem kruszywa są rzeki górskie, zwłaszcza karpackie, a także sudeckie (program egzamin ustny).

W celu usprawnienia gospodarki kruszywem naturalnym, tym tak ważnym dla budownictwa drogowego surowcem, należy przede wszystkim stosować pospółkę jedynie jako materiał miejscowy, co zmniejszy jej przewóz jako surowca niskowartościowego, oraz przeprowadzić badania geologiczne i wytypować żwirownie w pobliżu wielkich budów, które eliminowałyby transport kolejowy, oraz w obszarach deficytowych. Z przeprowadzonej analizy wynika, że największy deficyt w produkcji kruszywa odczuwają woj. warszawskie i stalinogrodzkie, następnie lubelskie, pomorskie, kieleckie, gdańskie, szczecińskie i koszalińskie (opinie o programie).

Gospodarka surowcowa

Na tych więc terenach i w sąsiedztwie wielkich budów powinna się zaznaczyć aktywna współpraca geologów dla usprawnienia naszej gospodarki surowcowej. Trzeba podkreślić, że w wielu przypadkach deficyt w produkcji kruszywa nie jest jednoznaczny z brakiem tego surowca na danym obszarze. Dotychczasowe dane. dotyczące zasobów kruszywa naturalnego, są jedynie orientacyjne i zaledwie 0,6% złóż ma odpowiednią dokumentację geologiczną. Należy więc przyspieszyć prace nad dokumentacją zasobów (segregator aktów prawnych).

Konieczne jest zebranie i wykorzystanie wszelkich danych z badań nad kruszywem naturalnym, jakie zostały przeprowadzone przez Instytut Geologiczny oraz placówki naukowe poszczególnych resortów. Zagadnienie gospodarki kruszywem powinno być rozwiązane w skali krajowej przy uwzględnieniu tych wszystkich elementów, które wpłyną zarówno na polepszenie eksploatacji, usprawnienie transportu, jak też i na racjonalne zastosowanie w budownictwie i drogownictwie.

Na podstawie wyników badań materiałów kamiennych z okresu międzywojennego, a przede wszystkim z lat ostatnich, możemy ustalić dla niektórych ważniejszych krajowych materiałów kamiennych o znaczeniu drogowym własności „średnie" ich cech mechanicznych i fizycznych. Przytoczone wartości liczbowe nie powinny być traktowane jako średnie arytmetyczne poszczególnych wyników, natomiast jako najlepiej odpowiadające rzeczywistej wartości danego materiału (promocja 3 w 1).

Za podstawę przyjęte zostały publikacje dotyczące wyników badań materiałów kamiennych o znaczeniu drogowym oraz materiały z tego zakresu znajdujące się w posiadaniu instytutów oraz laboratoriów drogowych. Przy charakteryzowaniu materiałów kamiennych pochodzen/ia narzutowego podkreślić należy ich petrograficzną różnorodność. Wywiera ona decydujący wpływ na własności fizyczne i mechaniczne tych materiałów.