Jasność tekstu

Pozostaje wreszcie sprawa jasności tekstu, będąca przede wszystkim zagadnieniem psychologicznym. Czy autor istotnie pragnie przekazać informacje swym czytelnikom, czy też usiłuje tylko sprawić wrażenie geniusza? Na nieszczęście niektórzy naukowcy cierpią na kompleks niższości, zmuszający ich nieustannie do szukania oparcia dla własnego ja w pisaniu prac tak zawile, że, nawet najznakomitsi specjaliści w danej dziedzinie nie mogą ich zrozumieć (program uprawnienia budowlane na komputer). Co za sukces! Oczywiście pewne zagadnienia trudniej jest przedstawić jasno w pracy o ograniczonych rozmiarach, ale bardzo często zawiłość jest rozmyślna. Jeżeli jakiś fragment rozumowania był początkowo trudny dla autora, to prawie na pewno będzie on trudny dla wielu czytelników. Oswojenie się z nim może wprawdzie uczynić go oczywistym przynajmniej dla autora, ale fakt ten nie powinien skłaniać do zapominania o pierwotnych trudnościach lub do ich zatajania. Przy wyjaśnianiu trudniejszych zagadnień mogą być często pomocne modele fizyczne, przypadki szczególne, przykłady oraz przedstawienia wykreślne lub ilustracje (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Tytuł należy dobrać bardzo starannie, aby na jego podstawie czytelnik mógł zdecydować, czy ma czytać referat, czy też nie. Tytuł powinien więc w miarę możności zawierać jak najwięcej informacji o treści referatu, oczywiście bez przekraczania pewnych granic objętościowych (uprawnienia budowlane). W praktyce tytuł jest podstawowym źródłem, na którym oprą się dokumentaliści. Z tego względu pożądane jest umieszczanie w tytule haseł, tzn. terminów, pod którymi referat może być umieszczony w skorowidzu przedmiotowym. Jeżeli na przykład przedmiotem badań była niewielka liczba związków chemicznych, a więc jeżeli artykuł powinien być umieszczony w skorowidzu pod hasłami będącymi nazwami związków, to należy dążyć do podania tych nazw w tytule (program egzamin ustny). Dokumentalistom o należytym poziomie nie jest to potrzebne, ale faktem jest, że większość skorowidzów jest sporządzana metodami wyłącznie formalnymi.

Odpowiedzialność za pracę

Tekst tytułu należy opracować bardzo starannie, dążąc do jego skrócenia i jednoczesnego zwiększenia zawartej w nim ilości informacji, podobnie jak to czynimy przy ustalaniu tekstu kosztownego telegramu przed jego nadaniem. Tytuł nie powinien mówić ani zbyt dużo, ani zbyt mało (opinie o programie).

Autorzy. Przy tytule umieszcza się nazwisko autora lub zestawienie nazwisk. Mamy tu wspaniałą okazję do utraty przyjaciół. Powzięcie decyzji, które nazwiska należy podać i w jakiej kolejności, wymaga nieprzeciętnej jasności umysłu i obiektywizmu. Autor, którego nazwisko jest umieszczone na pierwszym miejscu, zwany jest autorem głównym i przyjmuje na siebie główną odpowiedzialność za pracę, nawet jeżeli jego udział jest taki sam jak udziały pozostałych. W przypadku jednak, gdy jednym ze współautorów jest naukowiec o ustalonej reputacji, odpowiedzialność za pracę przypisuje się (przynajmniej w środowisku, w którym jest on znany) przede wszystkim jemu, niezależnie od pozycji, którą zajmuje jego nazwisko w zestawieniu autorów. Należy jednak pamiętać również o tym, że w skorowidzu autorów praca jest umieszczana z reguły tylko pod nazwiskiem autora głównego, a przy nazwiskach pozostałych autorów umieszcza się jedynie odsyłacze (segregator aktów prawnych).

Dobrze jest pamiętać o tym, że autorstwo referatu nie zawsze jest korzystne z punktu widzenia reputacji naukowej. Wiele referatów zawiera błędy lub jest całkowicie błędne. Późniejsze ujawnienie tych błędów, niemal nieuniknione, grozi autorowi utratą prestiżu. Współautorstwo to zarazem zaszczyt i odpowiedzialność. Wielu naukowców z reguły zgadza się na współautorstwo tylko w przypadku, gdy udział ich w pracy był znaczny, a nie polegał tylko na sugerowaniu danego zagadnienia lub nawet na kierowaniu jego rozwiązaniem gdzieś z daleka (promocja 3 w 1). Tego rodzaju ostrożni ludzie uważają za konieczne staranne przestudiowanie referatu, sprawdzenie wszystkich wyprowadzeń matematycznych, prześledzenie argumentacji, sprawdzenie danych źródłowych w notatnikach i w ogóle gruntowne upewnienie się, że wszystko jest w porządku. Autor bywa często wzywany do obrony lub wyjaśnienia referatu i może znaleźć się w przykrej sytuacji, jeżeli nie potrafi tego uczynić.