Kompozycja sylwety miasta

Analiza usytuowania Pałacu Kultury i Nauki jako dominanty Warszawy nie byłaby jednak pełna bez oceny walorów sylwetowych tej budowli i jej wpływu na panoramę stolicy. Sylwetę miasta można rozpatrywać zarówno z zewnątrz, jak i od wewnątrz układu urbanistycznego, a więc jako całokształt pionowego ukształtowania miasta lub dzielnicy postrzeganego w całości z zewnątrz miasta, śródmieścia lub innych jego dzielnic oraz jako szereg wewnętrznych perspektyw poszczególnych magistrali, osi, placów, odzwierciedlających w sumie system kompozycji sylwetowej miasta w całości (program uprawnienia budowlane na komputer).

W wielu miastach (zwłaszcza dużych) pełna widoczność zewnętrzna ich sylwety bywa dostępna tylko z niewielu rzadkich punktów widzenia. Niemniej jednak kompozycja sylwety miasta jako całości (ujmowana oczywiście z różnych kierunków) ma decydujące znaczenie dla obrazu miasta w naturze podobnie jak kompozycja planu urbanistycznego (również nigdy nie postrzeganego w naturze), przesądza ona bowiem o harmonijnym powiązaniu i stopniowaniu szeregu wnętrzowych percepcji sylwetowych podczas ruchu po mieście (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

W Warszawie taka ogólna sylweta śródmieścia jako całości jest zresztą realnością postrzeganą bezpośrednio. Niemal prostoliniowy nurt Wisły w granicach śródmieścia, znaczna szerokość rzeki i jej doliny, spotęgowana przez odsuwanie się Skarpy od brzegów, płaski i niski układ terenowy prawobrzeżnej części miasta - wszystko to stanowi o fakcie, że podstawowy masyw zabudowy Warszawy lewobrzeżnej usytuowany na wyniosłej płycie Skarpy jest doskonale widoczny jako całość ze wszystkich niemal mostów, z centralnych obszarów brzegu praskiego (miejsc przyszłych ośrodków żeglugi i sportu), jak również z dalekich połaci miasta i strefy podmiejskiej na wschodzie, południowym-wschodzie, północy i północo-wschodzie (uprawnienia budowlane).

Ogromny rozwój miasta

Dodajmy do tego, że szereg najważniejszych wjazdów do miasta i śródmieścia przebiega właśnie wzdłuż tych kierunków (szosa Żerańska, szosa Radzymińska, szosa Grochowska, wał Miedzeszyński, szosa Wilanowska, otwocka linia kolei podmiejskiej, luk linii średnicowej po wylocie z Dworca Wschodniego i in.), a ocenimy wagę świadomej kompozycji sylwety Warszawy, zwłaszcza obserwowanej ze wschodniej połowy widnokręgu. Ta właśnie panorama jest szczególnie interesująca dla niniejszego opracowania, powstaje bowiem przez nakładanie się pionów dzielnicy zabytkowej na sylwetę nowych założeń śródmiejskich (program egzamin ustny).

Charakterystycznym rysem sylwety starej Warszawy była jej liniowa struktura odpowiadająca układowi planistycznemu królewskiego ciągu na Skarpie: Stare Miasto - Zamek, Krakowskie Przedmieście i dalej aż do Belwederu. Jednakże w tej koronkowej sylwecie rozciągniętej na piedestale skarpy zaznacza się najwybitniejsze spiętrzenie pionów w rejonie placu Zamkowego i Starego Miasta, kształtowane przez bryły i wieże Zamku, katedry, kościoła Jezuitów, kościoła św. Anny. Już w kompozycji Krakowskiego Przedmieścia obserwujemy nikłą aktywność sylwety: od kościoła św. Anny do wież świętokrzyskich nie ma tu poważniejszych akcentów pionowych (opinie o programie).

Z dalszym rozwojem liniowego założenia Warszawy na południe ten kryzys sylwetowy pogłębia się jeszcze bardziej. O nasyconej, pełnowartościowej sylwecie miasta można było mówić jedynie na odcinku od Nowego Miasta do północnego krańca Krakowskiego Przedmieścia (segregator aktów prawnych). Jeśli zaś uwzględnimy ogromny rozwój miasta w XIX wieku w kierunkach zachodnim i południowym, gdzie powstało bardzo niewiele akcentów pionowych, możemy twierdzić, że jeszcze w okresie przedkapitalistycznego rozwoju Warszawy stosunkowo ograniczone pasmo monumentalnych gmachów i wież na północnym odcinku Skarpy nie mogło zjednoczyć sylwetowo całego rozrastającego się organizmu miasta (promocja 3 w 1).