Kompresja wstępna

Rysy, które pojawić się mogą jeszcze przed zabiegiem sprężenia, pod wpływem skurczu, zmian temperatury, poddawania się deskowania, powiększają objawy tego zjawiska. Wpływom tym można skutecznie przeciwdziałać, wprowadzając w ustrój dostatecznie wcześnie sprężenie o niedużej wielkości (program uprawnienia budowlane na komputer). Duże znaczenie ma tu wartość stosunku obciążenia stałego do ruchomego.

Im bowiem mniej z wstępnej kompresji, powiększonej o wytrzymałość rozciąganego betonu, przejmie na siebie ciężar stały, tym więcej sprężenia pozostanie do wykorzystania przy działaniu obciążenia użytkowego. Wówczas obciążenie ruchome nawet o stosunkowo znacznej wielkości może nie wywołać rozciągania w betonie, gdyż najniekorzystniejsze układy obciążenia, będące podstawą obliczenia, występują niezmiernie rzadko  (program uprawnienia budowlane na ANDROID). Toteż w takich przypadkach przyjęcie „sprężenia ograniczonego” jest usprawiedliwione do praktycznego stosowania. Natomiast w bardziej niekorzystnych warunkach są te ustroje, w których obciążenie stale odgrywa dominującą rolę w wykorzystaniu sprężenia. Przy rozważaniu możliwości zastosowania „sprężenia ograniczonego” należałoby zatem wziąć pod uwagę stosunek wpływu ciężaru stałego i obciążenia ruchomego oraz uwzględnić układ statyczny ustroju.

Inaczej bowiem osądzić należy z punktu widzenia możliwości występowania najniekorzystniejszego układu obciążenia, np. ustrój wolno podparty, inaczej zaś ustrój ciągły  (uprawnienia budowlane). Można też tak zaprojektować płytę, żeby pełne sprężenie zapewnione było tylko dla pewnej części obciążenia użytkowego (odpowiadającej np. normalnemu ruchowi), której wielkość można by jeszcze uzależnić w dużych obiektach od jego rozpiętości. Wyjątkiem powinny być tu jednak obiekty narażone na znaczne wpływy dynamiczne, gdyż uderzenia oraz towarzyszące im duże i częste zmiany w obciążeniu stwarzają warunki sprzyjające powiększeniu się rys, które za każdym ich pojawieniem się szczelnie zamknąć zdoła tylko „sprężenie pełne”. Uwagi o wzajemnym wpływie obydwóch kierunków sprężenia (program egzamin ustny).

W płytach żelbetowych wzajemny stosunek uzbrojenia w obu kierunkach wpływa w sposób istotny na wielkość i rozkład momentów. Wykazał to M. T. Huber w latach dwudziestych bieżącego stulecia. Jeszcze bardziej jaskrawo występuje to zjawisko w płytach sprężonych.

Wpływ sprężenia

Toteż wpływ sprężenia w jednym kierunku na wielkość i układ sprężenia w kierunku drugim nie może być pominięty. Stosunek sił sprężających w obu kierunkach Sx : Sy może być w zasadzie dowolny. Wartość tego stosunku wpływa jednak na ekonomię rozwiązania. Najkorzystniejszy wynik uzyskuje się wg G. Franza [5] przez sprężenie w obu kierunkach proporcjonalne do momentów od obciążenia zewnętrznego. Twierdzenie to zilustrowano wykresem nie jest wprawdzie całkiem ścisłe, co wynika ze struktury wzoru (8-54), ale można się nim z korzyścią posłużyć do orientacyjnych przeliczeń wstępnych  (opinie o programie). Przy ustalaniu wielkości sprężenia w obydwóch kierunkach należy mieć na uwadze, że wywiera ono wpływ na:
a) układ momentów i sił podporowych,
b) sztywność w każdym kierunku,
c) wytrzymałość betonu.

Niekiedy powiększenie poprzecznego sprężenia, umożliwiające wprowadzenie wytrzymałości dwukierunkowej D, pozwala uzyskać znaczne oszczędności w betonie, wyrównujące w pełni zwiększone koszty sprężenia. Obliczyć siły sprężające pomostowej płyty swobodnie podpartej na wszystkich krawędziach o wymiarach a = 6,5 m, b = 5,0 m i grubości h = 16 cm. Przyjęto obciążenia: ciężar własny wraz z nawierzchnią 0,500 T/m2, obciążenie ruchome 1,200 T/m2  (segregator aktów prawnych).
Niewykorzystanie naprężeń dowodzi możliwości zmniejszenia grubości płyty.

Sprężenie kablem o zmiennym mimośrodzie byłoby jednak przy mniejszej grubości h konstrukcyjnie trudne do zrealizowania. Stąd wypływa wniosek, że w przypadku stosowania płyt pomostowych dwukierunkowo sprężonych należałoby stosować znacznie większy rozstaw belek niż w klasycznym żelbecie. Oprócz płyt sztywnych, tj. takich w których siły tarczowe można pominąć przy obliczaniu ugięć, stosowane są w budownictwie tzw. płyty wiotkie (promocja 3 w 1).