Kształtki żeliwne ciśnieniowe

Do budowy przewodów wodociągowych stosowane są rury i kształtki żeliwne ciśnieniowe dla ciśnień nominalnych 6-16 kG/cm², odlewane z żeliwa szarego grawitacyjnie w formach piaskowych lub metodą odśrodkową. W zależności od rodzaju połączenia rozróżnia się rury żeliwne ciśnieniowe do połączeń sztywnych oraz rury żeliwne ciśnieniowe do połączeń elastycznych. Pod względem wykonania, wymiarów, grubości ścianek, od których zależy wytrzymałość na ciśnienie, powinny one odpowiadać warunkom technicznym zawartym w normie PN 68/H-74150 (program uprawnienia budowlane na komputer).

Norma uwzględnia, w zależności od wykonania, dwa gatunki rur żeliwnych ciśnieniowych: I i II. Prostki i kształtki wykonane w II gatunku dopuszcza się do eksploatacji pod ciśnieniem o 20% mniejszym od nominalnego. W zależności od grubości ścianki rozróżnia się dwie klasy prostek: LA oraz A. Prostki klasy A mają ścianki o 10% grubsze niż prostki LA.

Rury żeliwne ciśnieniowe poddane ciśnieniu w czasie 15 sekund powinny wytrzymać próbę szczelności na wodę bez przeciekania i pocenia się. Ciśnienie próbne dla rur i kształtek (program uprawnienia budowlane na ANDROID)

Wymiary produkowanych rur i kształtek żeliwnych ciśnieniowych do połączeń sztywnych zawiera norma PN-68/H-74101. Rury żeliwne ciśnieniowe produkowane są jako kielichowe (rys. 1-36) i kołnierzowe (rys. 1-37), zależnie od kształtu części umożliwiającej połączenie. Wymiary produkowanych prostek żeliwnych do połączeń sztywnych (uprawnienia budowlane).

Połączenia kielichowe stosuje się przy układaniu rurociągów bezpośrednio w ziemi. Połączenia kołnierzowe stosowane są w szczególnych warunkach: przeważnie wewnątrz budynków i budowli, przy zasuwach i niektórych kształtkach o większych średnicach, w przewodach pompowni, w zbiornikach, tunelach itp.

Rury kielichowe łączy się przez wsunięcie bosego końca jednej rury w kielich rury drugiej. Kielich uszczelnia się sznurem konopnym i materiałem do uszczelniania złączy, zgodnie z instrukcją stosowania uszczelnień z poszczególnych materiałów, zawartą z zarządzeniu Ministrów Budownictwa Miast i Osiedli, Budownictwa Przemysłowego oraz Gospodarki Przemysłowej z dnia 25.11.1953 (program egzamin ustny).

Instrukcja eliminuje stosowanie ołowiu do połączeń kielichowych; jako materiał zastępczy można stosować: azbestocement, folię aluminiową, żelazo gąbczaste, mieszaniny bitumiczne itp. Zastosowanie ołowiu powinno być każdorazowo uzgodnione w projekcie. Obecnie uszczelnienie kielichów przewodów wodociągowych najczęściej wykonuje się folią aluminiową, cementem lub mieszaniną azbestocementową (opinie o programie).

Połączenie rur kołnierzowych następuje przez założenie pomiędzy kołnierze sąsiednich rur pierścieniowej uszczelki gumowej z przekładką płócienną lub uszczelki klingerytowej o grubości 3 mm, a następnie ściągnięcie śrubami.

W warunkach, w których sztywne połączenie mogłoby być niekorzystne dla trwałości przewodu, stosuje się żeliwne rury ciśnieniowe o połączeniach elastycznych. Rury żeliwne do połączeń elastycznych są produkowane jako kielichowe. Od rur kielichowych do połączeń sztywnych różnią się one kształtem kielicha oraz sposobem uszczelnienia złącza (segregator aktów prawnych).

Kielich rury do połączeń elastycznych przystosowany jest do połączenia na gwint lub do połączenia śrubowego zależnie od średnicy przewodu. Wymiary produkowanych prostek i kształtek podają normy PN-62/H-74151 do 74169. Połączenia elastyczne gwintowane mogą być stosowane bez dodatkowego zabezpieczenia przeciwko korozji, połączenia elastyczne śrubowe, przy których stosowane są śruby stalowe, wymagają dodatkowego zaizolowania śrub (promocja 3 w 1).