Kształty dachów polskich

Najprostszą formą dachu czteropołaciowego jest dach brogowy, być może najwcześniejszy. Kryto nim budynki o rzucie kwadratowym, stosując połacie niezbyt stromo ustawione, w przeciwieństwie do dachów tego typu w Niemczech, gdzie stromizna dachu jest znaczna (program uprawnienia budowlane na komputer). Niekiedy przekrywając obiekty na rzutach wieloboku wykonywano dachy brogowe wielopołaciowe.

Krokwie w dachu brogowym opierają się na skrzyżowanych tramach i ustawionym na nich pionowym słupku, zwanym królem. Wystaje on zazwyczaj ponad pokrycie dachu jako ozdobnie uformowana sterczyna. zwana pazdurem, wzbogacając formę dachu. Stosowanie przysuwnic w polskim dachu brogowym wpływa na wydłużenie linii połaci i nadaje mu charakterystyczną sylwetkę.
W budownictwie ludowym dachem brogowym przekrywano wiatraki, suszarnie tytoniu i brogi, od których właśnie przyjął swoją nazwę (program uprawnienia budowlane na ANDROID).
Częściej od brogowych spotyka się dachy czteropołaciowe na rzucie prostokątnym, w których występuje kalenica.

Szczególną odmianą dachu czteropołaciowego jest dach uskokowy, zwany też polskim dachem łamanym, a niekiedy niesłusznie - polskim mansardem. Jest to forma dużo starsza od mansardowego dachu francuskiego, stosowana w Polsce już w okresie średniowiecza i oparta na odmiennej konstrukcji niż mansardowy dach francuski. Kształt przekroju poprzecznego polskich da- chów łamanych nie jest wpisany w półkole (uprawnienia budowlane). Jest też pewne, że forma tego dachu nie powstała w celu wykorzystania poddasza na cele mieszkalne, jak to miało miejsce we Francji. Być może w genezie tej formy dachu odegrały rolę względy konstrukcyjne (zbyt długą krokiew zastąpiono dwiema krótkimi) lub plastyczne. Spadek połaci dachowych, górnej i dolnej, bywał na ogół jednakowy lub stosunkowo niewiele zróżnicowany. Różne natomiast były wzajemne proporcje poszczególnych połaci i sposób ich oddzielania (program egzamin ustny).

Odmianą polskich dachów łamanych jest dach krakowski. Różni się od innych dachów uskokowych wyższą wstawką, czyli ścianką między górną a dolną połacią dachu. W ściance tej można było umieścić okienka doświetlające dach.

Dachy uskokowe

Dachy uskokowe stosowano na budynkach dworków, które w ten sposób odróżniały się od chałup chłopskich, na karczmach, zajazdach, spichrzach i lamusach dworskich, a także na cerkwiach i bożnicach, gdzie osiągnęły najbogatsze formy przez kilkakrotne łamanie połaci, bogate zdobienie wstawek i silne wyładowanie gzymsów. Przykłady polskich dachów łamanych.
Odmianą dachu czteropołaciowego jest dach dymnikowy. Forma ta powstała przez niewielkie obniżenie bocznych połaci dachu, aby uzyskać małe trójkątne prześwity pod zakończeniami kalenicy, którymi uchodził dym z poddasza kurnych chałup (opinie o programie).

Z czasem urządzenia ogniowe udoskonalono, otwór pod kalenicą stał się zbyteczny, ale forma dachu się zachowała. Niekiedy w dachach dymnikowych i pochodnych od nich dymników naczółkowych występuje kozubek, tj. półkolisty daszek w kształcie koszyczka, zasłaniający podkalenicowy otwór i bardzo wzbogacający formę szczytu.
Odmianą pochodną dachu czteropołaciowego jest dach półszczytowy, zwany też przyczółkowym. Powstał on wskutek dalszego obniżania krokwi narożnych, podobnie jak w dachu dymnikowym, ale aż do połowy wysokości dachu. Według niektórych hipotez powstał on przez dodanie do dachu dwupołaciowego wysokich daszków’ okapowych od strony ścian szczytowych (segregator aktów prawnych).

Dach ten jest bardzo rozpowszechniony, szczególnie w regionie Podhala, i często nazywa się go dachem zakopiańskim.
Zredukowaną formę półszczytu stanowi dach dwupołaciowy z daszkiem przyzbowym. Konstrukcja dachu dwupołaciowego jest nieco łatwiejsza do wykonania niż dachu czteropołaciowego, a przestrzeń poddasza może być lepiej wykorzystana. Dach dwupołaciowy z daszkiem przyzbowym jest charakterystyczny dla obszarów, na których rdzenną formą był dach czteropołaciowy. Występuje na obszarach Polski Południowej, na Podhalu. Podkarpaciu, a także na starych budynkach Podlasia i Lubelszczyzny (promocja 3 w 1).