Materiały o strukturze szklistej

Materiały o strukturze szklistej, jak np. szkło, nie nadają się jako wypełniacze, gdyż źle się wiążą z bitumem.
Jako wypełniacze nie nadają się minerały zawierające glinę i pęczniejące pod wpływem wody.
Wszystkie wypełniacze stosuje się w postaci drobnych proszków, otrzymywanych przez zmielenie i oddzielenie od części grubszych za pomocą sit, wialni, a czasem nawet szlamowania. Stopień przemiału bada się za pomocą sit tkanych o kalibrowanych otworach oczek. Spośród sit używanych do tego celu najczęściej stosowane są u nas sita systemu amerykańskiego (ASTM) i sita wg norm niemieckich (DIN) (program uprawnienia budowlane na komputer).

Od wypełniaczy stosowanych w drogownictwie i do wyrobu mas bitumicznych wymaga się, aby nie zawierały ziaren pozostających na sicie nr 50 (amerykańskie), tj. aby nie zawierały ziaren o wymiarach powyżej 0,300 mm, i aby przynajmniej 80% ziaren przechodziło przez sito nr 200 (amerykańskie), tj. aby 80°/o ziaren miało wymiary mniejsze niż 0,074 mm. Mączki o grubszym przemiale stosuje się tylko wyjątkowo do mas gruboziarnistych, przeznaczonych do specjalnych celów.
Dla mas budowlano-izolacyjnych pożądane są mączki o najdrobniejszych przemiałach, gdyż stabilizują one lepiej bitumy. Ponieważ wyrób sit o oczkach mniejszych niż 0,04 mm jest niemożliwy, stosuje się zamiast analizy sitowej określanie wymiarów ziaren analizą sedymentacyjną lub tzw. metodą areometryczną według Cas9agrande’a. Metody te są szczegółowo opisywane w podręcznikach badania gruntów (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Wypełniacz w stosunku do bitumu odgrywa w pewnym stopniu rolę powierzchni, na której rozpostarty jest bitum; właściwości bitumu będą w tym przypadku zależeć od grubości błony, jaka powstanie naokoło
ziaren wypełniacza. Im błona ta będzie cieńsza, tym większy będzie efekt dodatku wypełniacza i tym lepiej spełni on swoją rolę. Z tego też powodu znajomość choćby przybliżona powierzchni wypełniacza pozwala na ocenę jego właściwości i wartości (uprawnienia budowlane).

Ciężar objętościowy

Powierzchnię właściwą wypełniacza oblicza się przyjmując, że kształt ziaren wypełniacza jest w połowie kulisty, a w połowie kubiczny, wymiary zaś ziaren tzw. średnice zastępcze są średnią arytmetyczną wymiarów sit, między którymi mieszczą się poszczególne frakcje wypełniacza. Przy tych założeniach obliczono współczynniki, przez które mnoży się procentową zawartość ziaren każdej frakcji badanego wypełniacza. Sumując poszczególne pozycje otrzymuje się całkowitą powierzchnię, tzw. właściwą, 1 kg wypełniacza(program egzamin ustny).

Dokładniejszy pomiar powierzchni właściwej ciał sproszkowanych może być dokonany np. na podstawie oporu, na jaki napotyka rozrzedzone powietrze, przepływając przez warstwę badanego proszku.
Do tego celu zostały skonstruowane specjalne przyrządy laboratoryjne, jak np. aparat WA SChNIL. Pomiary te dają wyniki znacznie dokładniejsze niż obliczanie na podstawie wyżej podanych współczynników, wymagają jednak dość dużo czasu i kosztownej aparatury.
Cechy te oznacza się sposobem przyjętym również i dla materiałów budowlanych. Określenie ciężaru właściwego dokonuje się w piknometrze Le Chateliera, używanym do badania ciężaru właściwego cementu i kruszyw (opinie o programie).

Ciężar objętościowy oznacza się przez ubicie mączki w cylindrze, zmierzenie objętości i zważenie ubitej mączki.
Nasiąkliwość bada się na większych kawałkach skały używanej do wyrobu wypełniacza sposobami przewidzianymi dla materiałów budowlanych.
Najprostszym sposobem jest badanie przyczepności wzorowane na pierwotnym sposobie Riedela i Webera (segregator aktów prawnych).

Próbkę materiału kamiennego o uziarnieniu 1-2 mm po wysuszeniu otacza się na gorąco smołą lub asfaltem w takiej ilości, aby stworzyć na materiale kamiennym dość grubą błonę bitumiczną. Po wystygnięciu otoczonej masy odłupuje się kilka próbek wielkości fasoli, umieszcza w zlewce i zalewa wodą. Próbkę masy gotuje się przez 10 minut, licząc czas od chwili rozpoczęcia wrzenia. Po 10 minutach wrzenia odstawia się naczynie i zlewa ostrożnie wodę znad próbki wraz z odłączonym od materiału mineralnego bitumem (promocja 3 w 1).