Metoda termosowa

Dogodniejsza w takich przypadkach jest metoda pośrednia, wykorzystująca prawo Hessa i polegająca na oznaczeniu różnicy ciepła rozpuszczania cementu bezwodnego i cementu zhydratyzowanego w ciągu dowolnie długiego okresu. Tę interesującą przez swą prostotę metodę, zwaną metodą termosową, zaproponował J. C. de Langa- vant jej różne odmiany są obecnie dość powszechnie stosowane również do oznaczeń normowych (program uprawnienia budowlane na komputer).

W. Roth analizuje porównawczo liczne metody oznaczania ciepła hydratacji cementu i krytycznie ocenia ich przydatność do określonych celów. W polskiej literaturze bliższe omówienie kalorymetrii cementu przynoszą prace Zielenkieivicza.
W uzupełnieniu powyższych rozważań dotyczących ciepła hydratacji cementu trzeba przytoczyć pogląd niektórych badaczy, z którego wynika, że ciepło wydzielane w czasie wiązania i twardnienia cementu stanowi sumę ciepła egzotermicznych reakcji hydratacji i ciepła sorbcji wody na powierzchni żelu cementowego, przy czym ta druga pozycja stanowi ok. 25% całego ciepła hydratacji cementu (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Sumaryczna ilość ciepła hydratacji cementu jest więc zewnętrznym energetycznym wyrazem wszystkich fizykochemicznych zjawisk składających się na proces wzajemnego oddziaływania cementu i wody. Przebieg wydzielania ciepła w ciągu pierwszej doby hydratacji cementu, a przede wszystkim zmiany szybkości wydzielania ciepła w tym okresie, dobrze odwzorowują przebieg procesu hydratacji i umożliwiają zbudowanie modelu całej sekwencji fizycznych i chemicznych zjawisk składających się na proces wiązania i twardnienia zaczynu cementowego (uprawnienia budowlane).

Przedstawiony tabelarycznie i graficznie początkowy przebieg hydratacji i jego podział na okresy i etapy oparty jest w znacznej mierze na badaniach termochemii hydratacji cementu. Pochodnymi cementu portlandzkiego nazywane są hydrauliczne materiały wiążące produkowane drogą wspólnego zmielenia klinkieru portlandzkiego z takimi materiałami mineralnymi, które nie stanowią obojętnych dodatków do klinkieru, ale wnoszą swój udział do właściwości użytkowych zmielonej mieszanki. Materiały te można nazwać dodatkami czynnymi, a dzielą się one na dwie odrębne grupy różniące się od siebie swym charakterem chemicznym, a także chemizmem współdziałania z klinkierem portlandzkim (program egzamin ustny).

Mieszanki klinkieru

Pierwsza z tych grup to materiały pucolanowe, czyli pucolanizujące, zwane w skrócie pucolanami. Współdziałanie tych materiałów z wapnem znane było już budowniczym starożytności, którzy łącząc wapno palone z pucolanami naturalnymi potrafili sporządzić zaprawy i betony hydrauliczne, a więc odporne na rozpuszczające działanie wody.
W okresie ostatnich kilkudziesięciu lat stwierdzono, iż także niektóre materiały pochodzenia przemysłowego wykazują właściwości pucolanowe. Zarówno pucolany naturalne, jak i pochodzenia przemysłowego są w wielu krajach dopuszczone do wytwarzania cementów pucolanowych, czyli wspólnie mielonych mieszanek klinkieru portlandzkiego z pucolaną (opinie o programie).

Istota działania pucolan polega na reagowaniu w środowisku wodnym z wapnem, co prowadzi do utworzenia nierozpuszczalnych w wodzie uwodnionych krzemianów wapniowych.
Drugą grupę dodatków czynnych stanowią dodatki hydrauliczne, czyli materiały odpadowe pochodzenia przemysłowego, które wykazują ukryte właściwości hydrauliczne. Zmielenie tych materiałów bez aktywatorów daje w wyniku proszek, który po zarobieniu wodą nie wiąże i nie twardnieje bądź wiąże bardzo powoli, a po stwardnieniu wykazuje małe, nie mające praktycznego znaczenia wytrzymałości (segregator aktów prawnych).

Bardzo nieraz silne, ale ukryte właściwości hydrauliczne tych materiałów można wyzwolić alkalizując wodne środowisko zaczynku albo też nasycając je jonami SO. Mamy więc w tym przypadku do czynienia z możliwością dwojakiej aktywizacji tej grupy materiałów z aktywizacją alkaliczną bądź siarczanową.

Najpowszechniej stosowanym przedstawicielem tej grupy materiałów jest żużel wielkopiecowy, którego cenne ukryte właściwości hydrauliczne uzewnętrznia się i wykorzystuje najczęściej drogą aktywizacji alkalicznej przez jego wspólne zmielenie z klinkierem portlandzkim (promocja 3 w 1).