Objętościomierz
Obydwa sposoby zmniejszają ilość wnikającej w drewno rtęci, nie dają jednak całkowitego zabezpieczenia.
Objętościomierze wodne. Badanie objętości można przeprowadzić w objętościomierzach wodnych, jakkolwiek wobec dużej higroskopijności i nasiąkliwości drewna metoda taka nasuwa zastrzeżenia i budzi wątpliwości.
Niethammer proponuje używanie objętościomierzy wodnych do badania ciężaru właściwego dużych próbek pobranych z drewna wilgotnego, np. próbek pobranych z przekrojów poprzecznych papierówki (program uprawnienia budowlane na komputer).
Objętościomierz składa się z wypełnionego wodą naczynia, połączonego z wycechowaną rurką o małej średnicy do pomiaru objętości wody. Podziałka wycechowana jest w odstępach 0,8 mm. Ponieważ
wyparcie 1 cm:t powoduje podniesienie poziomu wody w objętościomierzu o 0,16 mm, wobec tego 1 kreska podziałki odpowiada objętości 5 cm:i; za pomocą szacowania możemy na podziałce wykonywać odczyty z przybliżoną dokładnością 2 cm:l.
Według Niethammera przy pomocy tej metody otrzymuje się wyniki odbiegające (in plus) w średnich wartościach zaledwie o 1,8% od wyników określonych dokładnymi metodami pomiarowymi. Niebezpieczeństwo wchłonięcia dużej ilości wody występuje wówczas, gdy próbka drewna wykonuje w objętościomierzu niepotrzebne ruchy w dół i w górę lub gdy próbkę zanurza się po raz drugi w wodzie (program uprawnienia budowlane na ANDROID).
W opisanej metodzie objętość badanej próbki określa się na podstawie zmian poziomu wody w rurce pomiarowej. Mierzenie objętości na podstawie pomiaru odpływu wypartej z objętościomierza wody nie jest stosowane, gdyż woda ma duże napięcie powierzchniowe, wskutek czego przy wypieraniu z objętościomierza odpływałaby za mała ilość wody.
Objętościomierze wodne stosować można do pomiaru objętości większej ilości strużyn i zrębków drzewnych, które ze względu na ich kształt
i wymiary trudno byłoby mierzyć w objętościomierzu rtęciowym. Celem uniknięcia nasiąkania wodą należy materiały tego rodzaju po wysuszeniu do stanu całkowicie suchego i po zważeniu zanurzyć w gorącej parafinie albo w 20-procentowym roztworze parafiny w czterochlorku węgla (uprawnienia budowlane).
Określenie ciężaru właściwego
Za pomocą ważenia ustala się ilość pobranej parafiny; wynosi ona 30-40% w stosunku do ciężaru strużyn. Stworzona w ten sposób powłoka chroni w znacznym stopniu drewno przed wnikaniem wody.
Określanie ciężaru właściwego sposobem stereometrycznym. Do określania ciężaru właściwego drewna sposobem stereometrycznym stosuje się próbki o wymiarach 20X20X30 mm, które waży się, a następnie oblicza się ich objętość na podstawie pomiaru w trzech kierunkach (program egzamin ustny).
Pomiar wykonuje się suwmiarką z dokładnością 0,1 mm lub 0,01 mm (mikromierzem tarczowym) mierząc dwukrotnie każdy wymiar. Dla celów kontrolnych i przemysłowych stosuje się próbki większe, o wymiarach 20X20X300 mm. Wymiary przekroju poprzecznego próbki mierzy się suwmiarką w trzech miejscach: w środku długości oraz w odległości 5 cm od każdego czoła. Z otrzymanych wartości oblicza się średnią arytmetyczną dla każdego wymiaru (opinie o programie). Długość mierzy się liniałem metalowym z dokładnością 0,5 mm. Próbki ulegają w czasie suszenia skurczeniu, zniekształceniom i spękaniu, co utrudnia wykonanie dokładnych pomiarów suwmiarką. Określenie objętości objętościomierzem rtęciowym daje bardziej dokładne wyniki niż metoda stereometryczna.
Znając wilgotność i objętość próbki w stanie wilgotnym i w stanie całkowicie suchym możemy równocześnie określić wielkość skurczu objętościowego w danym przedziale wilgotności oraz współczynnik kurczliwości objętościowej (segregator aktów prawnych).
Określenie ciężaru właściwego drewna metodą hydrostatyczną.
W przybliżony sposób określić można ciężar właściwy drewna metodą hydrostatyczną. Z badanego drewna należy wykonać:
1) próbkę do określenia wilgotności,
2) prostopadłościenną próbkę o wymiarach od 90X10X10 mm do 250X45X45 mm do badania ciężaru właściwego (promocja 3 w 1).
Długość próbki dzieli się na 10 równych części, oznaczając ich granice nierozpuszczalnym w wodzie ołówkiem. Tak przygotowaną próbkę zanurza się w roztopionej parafinie, by zabezpieczyć ją od wnikania wody. Następnie wkłada się próbkę do wypełnionego wodą, szklanego cylindra takiej wysokości, by próbka ustawiona pionowo mogła się w nim swobodnie pomieścić.
