Odpady paleniskowe

Do tej grupy należy zaliczyć spoiwa uzyskiwane w oparciu o żużle metalurgiczne, głównie żużel wielkopiecowy, oraz o odpady paleniskowe, do których należą żużel paleniskowy i pyły dymnicowe (program uprawnienia budowlane na komputer).
Żużel wielkopiecowy stanowi produkt odpadowy przy produkcji surówki w wielkich piecach. Powstaje przez stopienie zanieczyszczeń obecnych w rudzie z dodanymi do wsadu topnikami w postaci wapieni i dolomitu.

Odpady paleniskowe w postaci żużla paleniskowego i popiołów (pyłów dymnicowych) powstają przy spalaniu węgla w paleniskach zakładów energetycznych, fabryk i na kolejach. Żużel stanowi spieczoną masę w kawałkach, zaś popioły lub pyły dymnicowe są produktem pyłowym, uzyskiwanym przy spalaniu zmielonego węgla w paleniskach dmuchowych. Charakterystyczną cechą odpadów paleniskowych jest obecność w nich zanieczyszczeń w postaci nie spalonych cząstek węgla i koksu, których zawartość w żużlu dochodzi niekiedy do 30°/o, w pyłach do 6h-8% (program uprawnienia budowlane na ANDROID).
Skład chemiczny żużla i pyłów paleniskowych zależy od gatunku spalonego węgla i stopnia jego wypalenia.

Porównując skład żużla wielkopiecowego i żużli oraz popiołów paleniskowych, można stwierdzić, że żużel wielkopiecowy
Tlenki zawarte w żużlu przy powolnym studzeniu tworzą związki i krystalizują się w postaci minerałów. Są to przeważnie krzemiany dwuwapniowe (2CaO • SKD2) i jednowapniowe (CaO •
* Si02), gliniany wapniowe o zmiennym składzie, wreszcie związki potrójne (2CaO * AI2O3 * Si02 oraz CaO * AI2O3 • 2Si02). Powoli studzony żużel o strukturze krystalicznej nie ujawnia prawie żadnych własności hydraulicznych, ochłodzony natomiast szybko uzyskuje strukturę szklistą, gdyż większość jego składni
nie w roztworach zawierających Ca(OH)-2, tzw. sól Candlota 3CaO • A1203 • 3C-aS04 * 30-f-31 H->0. Po wyczerpaniu się siarczanu wapniowego następuje uwodnienie glinianów i krzemianów wapnia i wydzielenie ich związków uwodnionych (uprawnienia budowlane).

Cement hutniczy

W spoiwach opartych na żużlach i pyłach dymnicowych, do wzbudzania których stosowany jest dodatek CaO i gips, po wymieszaniu z wodą zachodzi reakcja głównie w kierunku powstawania siarczanoglinianu wapniowego (sól Candlota) oraz uwodnionych związków glinianów wapniowych ze względu na dominującą rolę AI0O3 w żużlach i popiołach paleniskowych (program egzamin ustny).
Do najważniejszych cementów żużlowych zalicza się cement hutniczy zwykły, cement hutniczy plastyczny, cement wapienno- żużlowy i cement gipsowo-żużlowy, oparty na żużlach granulowanych wielkopiecowych, oraz spoiwo wapienno-żużlowe i pyłowe oparte na odpadach paleniskowych (żużel i pyły dymnicowe).

Cement hutniczy produkuje się przez wspólne zmielenie klinkieru portlandzkiego, granulowanego żużla wielkopiecowego i ok. 3°/o gipsu surowego, lub też wymieszanie uprzednio zmielonych składników (opinie o programie).
Żużel granulowany stosowany do tego celu powinien odpowiadać warunkom normy PN-51/B-23002. Żużel wielkopiecowy granulowany do produkcji spoiw hydraulicznych. Proces technologiczny produkcji cementu hutniczego polega na wysuszeniu granulowanego żużla w suszarniach w temperaturze do 600°C i zmieleniu go w młynie z odpowiednią ilością klinkieru z dodatkiem gipsu.
Jakość uzyskanego cementu zależy od jakości obu jego głównych składników, którymi są żużel granulowany oraz klinkier (segregator aktów prawnych).

W Polsce produkuje się obecnie cement hutniczy marki 250 odpowiadający normie PN-51/B-30005.
Według tej normy zawartość żużla może wynosić od 20 do 85%, pod warunkiem jednak, że własności fizyczne i wytrzymałościowe cementu hutniczego odpowiadać będą wymaganiom dla cementu portlandzkiego 250.

Cement hutniczy wykazuje większą odporność na działanie czynników chemicznych i korozję niż cement portlandzki oraz posiada mniejszą skurczliwość (promocja 3 w 1).
Stosowany jest w zasadzie do tych samych celów co i cement partlandzki, a więc do zapraw i betonów zwykłych i zbrojonych, ze szczególnym uwzględnieniem betonów narażonych na korozję, szczególnie siarczanową (budownictwo morskie), oraz do dużych masywów betonowych (z powodu małego skurczu).