Ontologia bezwględnie substancjalna

Według naszej bezwględnie substancjalnej ontologii księżyc powinien być księżycem także w takim wypadku, ponieważ jest księżycem sam w sobie. Czy jednak byłoby tak naprawdę? Stwierdzenie: „to jest księżyc” jest przecież odpowiedzią na pytanie „co to jest?” - ale w świecie, w którym jest tylko sam księżyc i tylko on sam jest księżycem, nie można postawić takiego pytania, w tym świecie nie można postawić w ogóle żadnego pytania, ponieważ żeby postawić jakiekolwiek pytanie, trzeba się tak czy inaczej odróżnić od tego, o co ono jest postawione (program uprawnienia budowlane na komputer).

W świecie ontologii bezwględnie substancjalnej takie odróżnienie jest niemożliwe - i to nie dlatego, że istnieje tylko jeden przedmiot (w naszym wypadku: księżyc) i nic poza nim, ale dlatego, że w świecie, w którym każda rzecz wyjaśnia się - jako ta właśnie rzecz - sama w sobie i nie potrzebuje niczego innego, żeby być tą właśnie rzeczą, żadne pytanie nie ma sensu. Pytanie jest bowiem podróżowaniem - czy jeszcze bardziej pielgrzymowaniem - od rzeczy do rzeczy w poszukiwaniu sensu i prawdy jednej rzeczy w drugiej (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Ontologia bezwględnie substancjalna, która musiałaby oznaczać, że nie ma ani potrzeby, ani nawet możliwości takiego podróżowania, sama jest więc niemożliwa - byłaby czystym absurdem. To byłby świat, w którym księżyca nie można by odróżnić od nie-księżyca konsekwentnie: świat, w którym księżyca istniejącego nie można by odróżnić od księżyca nieistniejącego. Gdyby naszą zasadę substancjalności przeprowadzić naprawdę bezwględnie. nie można by takich odróżnień dokonać w żaden sposób, nawet w czysto teoretycznej wyobraźni, ponieważ odróżnienie zawsze wymaga przejścia od czegoś do czegoś innego, a więc także od substancji do relacji, czyli właśnie porzucenia ontologii bezwzględnie substancjalnej (uprawnienia budowlane).

Ontologia substancjalna

Krótko mówiąc, takiego świata nie ma ani w myślowym eksperymencie, ani tym bardziej realnie. Księżyc nie może być księżycem tak. żeby do swojego bycia księżycem (podkreślam: nie tylko do istnienia w ogóle, ale także i właśnie do bycia księżycem) nie potrzebował niczego innego. Księżyc może być księżycem dlatego, że jest też coś, co nim nie jest, co jednak otacza jego księżycowość, co określa jego księżycowość i przynajmniej w ten sposób ją umożliwia. Podkreślam te właśnie słowa, ponieważ wskazują one na pewien szczególny typ pierwotnych relacji. Nie są to mianowicie relacje określające jedynie negatywnie (tak że księżyc byłby opisany - czysto zewnętrznie - przez to, co nim nie jest) (program egzamin ustny).

Do tej sprawy wrócę bardziej szczegółowo na innym miejscu. Tu natomiast musi się pojawić pytanie, jak księżyc potrzebuje tego innego, albo raczej: jak bardzo go potrzebuje; inaczej mówiąc: co dla jego księżycowego istnienia jest ważniejsze i bardziej decydujące - on sam czy to inne. Zanim spróbuję odpowiedzieć na to pytanie, powtórzę nasz eksperyment z poznaniem księżycowości księżyca na nieco innym poziomie opisu: w ramach ontologii nie tak skrajnie i absolutnie substancjalnej, ale bardziej „naturalnej", bardziej oczywistej i zdroworozsądkowej (opinie o programie).

Ontologia substancjalna okazuje się możliwa jedynie w wersji względnej. Ontologia względnie-substancjalna albo mieszana (substancjalno-relacjonalna) jest najbardziej zdroworozsądkową ontologią, przyjmowaną przez większość ludzi - nie tylko w naszym kręgu kulturowym – zupełnie spontanicznie (segregator aktów prawnych). Według tego sposobu myślenia, to co jest istotą (substancją) każdej rzeczy, jest w niej samej, i w niej samej jest najpierw (oczywiście niekoniecznie w porządku czasowym, ale właśnie ontologicznym), a dopiero później rzecz taka wchodzi w relacje, które pozwalają odkryć, czym ona jest. Istota samej rzeczy wydaje się ważniejsza niż relacje, w które ona może wchodzić, ponieważ to ona stanowi element jej tożsamości i w ten sposób także jej bytowej stałości (promocja 3 w 1).