Piąty kanał

U wierzchołka trójkąta wody zaczynają się rozdzielać, tworząc wachlarz właściwej delty. Okawango ostatecznie dzieli się na system głównych kanałów, spośród których cztery - Thoage, Mboroga, Jao i Waunachira - wiją się” płynąć^-wolno ku podstawie trójkąta. Kanały te mogą zanikać całkowicie lub łączyć się ponownie, tworząc większe strumienie płynące wzdłuż brzegów torfowych i piaszczystych wysp, jak mierząca 600 kilometrów kwadratowych powierzchni Chief Island w samym sercu delty (program uprawnienia budowlane na komputer).

Piąty kanał, Magwegqana (zwany też Selinda Spillway) zachowuje się inaczej. Zaledwie tylko wpłynie do delty, już ją opuszcza kierując się ku innej, znacznie mniejszej delcie Linyanti, leżącej w odległości około 120 kilometrów na wschód. Widok delty Okawango z lotu ptaka nasunął uczonym myśl, że wygląda ona jak dłoń: „Uchwyt patelni" stanowi przegub lub rękaw, Magwegqana (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Kiedy przybierająca woda rozlewa się po delcie, jej powierzchnia zwiększa się. Przyspiesza to parowanie - główną przyczynę utraty wody - zwłaszcza, że wezbranie zbiega się w czasie z nadejściem pory suchej. Powietrze nad deltą jest ciepłe i bardzo suche, może zatem wchłonąć bardzo wiele wilgoci. Trochę wody wypływa jednak z delty na południowy zachód wzdłuż uskoku Thamala- kane, do suchego w tym czasie Jeziora Ngami, oraz na północny wschód, do kotliny Mababe. Przez rzekę Boteti pewna niewielka ilość wody w ogóle wypływa z systemu na kotlinę Kalahari (uprawnienia budowlane).

We wrześniu poziom wody w delcie opada zwykle gwałtownie, co jednak nie oznacza końca corocznej „dostawy" wody. W październiku bowiem nadchodzą lokalne deszcze i trwają do marca. Przynoszą one przeciętnie około 30-35% wody w delcie. Całkowita jej ilość różni się znacznie w poszczególnych latach w zależności od opadów deszczu zarówno w dorzeczu Okawango, jak i bezpośrednio w delcie. Każdego roku poszczególne kanały mogą rozprowadzać wodę po niespełna połowie obszaru delty. Jednakże rozkład osadów aluwialnych - czyli niesionych przez rzeki - otaczających obecny system kanałów wskazuje, że przynajmniej raz w geologicznej przeszłości klimat musiał być znacznie wilgotniejszy niż dziś, gdyż pokryły one następne 7000 kilometrów kwadratowych (program egzamin ustny).

Obfitość dzikich zwierząt

Zadziwiające, że mokradła i żyzne równiny delty Okawango kipią bogatym i różnorodnym życiem właśnie w środku takiego suchego, pylistego obszaru. Stałymi mieszkańcami większych wysp są słonie i bawoły. Z hojności rzecznych wezbrań - świeżej trawy, listowia i wody - korzystają żyjące w delcie i na jej obrzeżach żyrafy, zebry i wiele gatunków antylop spotykanych w kotlinie Kalahari, a także drapieżniki - lwy, lamparty, gepardy, hieny i likaony (opinie o programie).

W dawnych wiekach głównymi mieszkańcami rejonu delty były różne grupy ludów Tswana. Trudności podróżowania oraz niebezpieczeństwa związane z malarią i śpiączką jeszcze do niedawna ograniczały rejon wykorzystywania i zamieszkiwania delty do jej obrzeży. Jednakże ustanowiony niedawno rezerwat Moremi, o powierzchni 3800 kilometrów kwadratowych, obejmuje chroniony obszar o środowisku sprzyjającym miejscowym zwierzętom. Wraz z sąsiednim parkiem narodowym Chobe rezerwat ten jest jednym z najbogatszych i najwspanialszych siedlisk afrykańskiej fauny (segregator aktów prawnych).

Obfitość dzikich zwierząt stwarza jednak dodatkowe zagrożenia. W latach siedemdziesiątych naszego wieku delta Okawango stała się wielką atrakcją turystyczną. Na wyspach zbudowano wiele obozów, a do niektórych z nich można dotrzeć jedynie lekkim samolotem lub łodzią. Obecność przybyszów, zwłaszcza gdy ich liczba stale rośnie, sama w sobie stanowi zagrożenie dla pierwotnej dziczy, jaką pragną podziwiać.

Dzikie zwierzęta są zagrożone również przez bydło domowe, które pasie się w delcie. W latach sześćdziesiątych naszego wieku wokół części obrzeży delty zbudowano płoty, mogące powstrzymać bawoły. Celem tego przedsięwzięcia było zapobieżenie rozprzestrzenianiu się chorób kopyt i pyska wśród bydła (promocja 3 w 1).

Być może sprzeczne interesy ludzi, bydła domowego i dzikich zwierząt zostaną częściowo rozwiązane dzięki podjętej niedawno eksploatacji drugich pod względem bogactwa złóż diamentów w Orapa, niedaleko delty Okawango. Najbardziej dochodową gałęzią przemysłu Botswany stało się wydobywanie tych kamieni, czwartą zaś pod tym względem - turystyka. Dzięki tym przemianom bydło przestało stanowić główny czynnik umożliwiający egzystencję ludzi. To z kolei może przyczynić się do zmniejszenia zagrożeń dla delty - dopóty przynajmniej, dopóki potrzeby górnictwa diamentów nie stworzą nowych zagrożeń.