Postęp biotechniczny

Każda technologia efektywnej mocy sprawczej jest potencjalnie w awersie zbawienna, w rewersie - niebezpieczna. Tak było i sądzę, że tak będzie. Komputer programowany na rzecz „dobra dla ludzi” też. jako zniewalający do „algorytmu dobrych zachowań”, może powodować wiele nieszczęść (program uprawnienia budowlane na komputer).

Myśleć i działać jak ludzie przeszkadza maszynom to, że nie są ani architektonicznie (budową), ani funkcjonalnie (czynnością) podobne do ludzi. Zgadzam się w części ze stanowiskiem Douglasa Hofstad- tera, że myślenie nasze nie jest „obliczeniowe” (computation), lecz jego podstawą, źródłem jego sprawności albo niesprawności jest obliczeniowość „podświadoma", ale introspekcyjnie rozpoznać własnej umysłowej „mechaniki” nikt nie może (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Jak nogi nie są ani śmigłami, ani kołami, tak komputer nie jest mózgiem i wszystkie rodzaje (setki już) i generacje komputerów nie zbliżają się budową do mózgów człowieka. To nie znaczy wcale, żeby się trend nie mógł w przyszłości odmienić. Pytanie w strywializowanej wersji brzmi: dlaczego rydwany dowolnego typu z dowolnymi zaprzęgami i woźnicami nie mogą rywalizować ani z czołgami, ani z autami wyścigowymi, ani z motocyklami, ani z naddźwiękowymi odrzutowcami (uprawnienia budowlane)?

Skoro są budowane na innych zasadach, to nie mogą. Nic nie stoi w nieograniczanej aprioryzmem (albo niewiarą w „postęp biotechniczny") sprzeczności z tym. że maszyny będą mogły kiedyś myśleć jak ludzie, ale tylko w rezultatach. Znaczy to. że aby się dowiedzieć, czy maszyna okazująca zachowaniem (także językowym) podobieństwo do człowieka jest z człowiekiem homologiczna, trzeba być taką maszyną. Stany umysłowe rozpoznajemy zawsze pośrednio, poprzez behawior (także językowy) i zawsze porozumiewamy się przez język (może to być i Korpersprache, i mimika, i gestykulacja (program egzamin ustny).

Diagnozy ekonomiczne

Należy oczekiwać udoskonalenia tych czynności, które obecnie maszyny wykonują jeszcze w sposób nieudolny, jak przekłady tekstów, automatyczne dowodzenie, diagnozy ekonomiczne. Nową jakość przyniosą maszyny samouczące się, oparte na technice sieci neuronowych. Są one już stosowane w skali przemysłowej, ale w odniesieniu do prostych zadań; obiecujące wydaje się ich zastosowanie w badaniach naukowych (są to jednak spekulacje laika, bo nie znam się na tematyce tych sieci) (opinie o programie).

Fakt, że maszyny będą w pewnych czynnościach o tyle lepsze od człowieka, że aż niezastąpione, nie powinien powodować wstrząsów emocjonalnych. Po to właśnie budujemy maszyny. Zresztą i koń był dawniej niezastąpiony, bo człowiek nie mógł biegać tak szybko, a nikt z tego powodu nie wpadał w kompleksy. Może być natomiast problemem etycznym i emocjonalnym symbioza organizmów z maszynami, której ponurą wizję kreśli William Gibson w powieści Neuromancer (o wiele dowcipniej antycypował ją Stanisław Lem). Mam zwłaszcza na myśli wbudowywanie urządzeń elektronicznych w organizmy, co mogłoby głęboko interweniować w funkcjonowanie systemu nerwowego (segregator aktów prawnych).

Ontologia bezwględnie substancjalna (gdyby była rzeczywiście możliwa) musiałaby oznaczać, że bytowa odrębność, czyli tożsamość, każdej rzeczy wyjaśnia się sama w sobie - przynajmniej w tym sensie, że taka rzecz sama w sobie okazuje się tym, czym jest, i skoro już jest i jest sobą, nie potrzebuje niczego innego, żeby być tym, czym jest- to właśnie jest jej substancjalność.

Możemy jednak wyobrazić sobie wtedy sytuację, w której kolejno usuwalibyśmy z naszego świata wszystkie jego składowe, rzecz za rzeczą substancję za substancją, aż pozostałaby już tylko ta jedna rzecz, o której tożsamość nam chodzi. Jeśli rzeczywiście nosi ona sama w sobie swoją tożsamość, także wtedy, kiedy me byłoby już obok niej niczego innego, ona i tak musiałaby być tym, czym jest: sobą (substancją, czyli istnieniem w sobie) (promocja 3 w 1). Przedstawmy to teraz jeszcze trochę konkretniej. Przyjmijmy, że naprawdę udało nam się usunąć z naszego świata wszystko inne, że pozostał tylko sam księżyc i że poza nim nic innego nie istnieje.