Prefabrykaty gipsowobetonowe

Gips jest materiałem, który dzięki łatwości formowania z niego dowolnych kształtów wyjątkowo dobrze nadaje się do produkowania prefabrykatów o najbardziej różnorodnym przeznaczeniu i który u nas przez zaniedbanie tego zagadnienia nie znalazł poza elementami dekoracyjnymi niemal żadnego zastosowania. Odbija to w sposób jaskrawy od sytuacji w tej dziedzinie w takich krajach, jak Związek Radziecki i Stany Zjednoczone, gdzie wyroby gipsowe są stosowane w bardzo szerokim zakresie (program uprawnienia budowlane na komputer).

Ponieważ państwo nasze posiada według przybliżonych danych największe po Związku Radzieckim złoża gipsu w Europie, należy liczyć się, że materiał ten w najbliższej przyszłości zajmie w prefabrykacji należne mu miejsce.
Własności prefabrykatów gipsobetonowych pod względem fizyko-meehanicznym zbliżone są do własności wyrobów z innych betonów lekkich o podobnym ciężarze objętościowym (program uprawnienia budowlane na ANDROID). Ujemną stroną gipsu jest jego mała odporność na zawilgocenie, w związku z czym elementy gipsowe użyte do tych elementów konstrukcji, które są bezpośrednio narażone na działanie opadów atmosferycznych, jak np. elementy ścienne, muszą być zabezpieczane przed wilgocią przez oblicowanie innymi materiałami. Według ostatnich danych z literatury radzieckiej zostały już opracowane i wybróbowane metody uodporniające gipsobetony na wpływ wilgoci. Korzystne pod tym względem wyniki uzyskano również i przy badaniach w ITB (uprawnienia budowlane).

Rozpatrzymy tu jako przykład zastosowania tego materiału w budownictwie przerhysłowym konstrukcję gipsobetonowej płyty dachowej, która jest iednym z elementów typowych stosowanych w budownictwie ZSRR.
Do elementów pracujących na zginanie używa się betonu gipsowego o kruszywie z żużla, tłucznia ceglanego i tłucznia kamiennego. Żwiru w zasadzie się nie stosuje. Ciężar objętościowy betonu gipsowego waha się w zależności od użytego kruszywa od 1400-7-1900 kG/m3. Zalecane jest dodawanie do gipsu 5°/o wapna, co zapobiega korozji stali i zmniejsza rozszerzalność gipsu. Marka betonu minimum 100. Wskazane jest ze względu na małą przyczepność gipsu do stali, aby zbrojenie było wykonywane w postaci siatek spawanych (program egzamin ustny).

Konstrukcja płyt gipsobetonowych

Konstrukcja płyt gipsobetonowych jest bardzo zbliżona do dwużebrowych płyt żelbetowych o czołach prostych. Różnica polega na dodaniu od czoła żeberek poprzecznych w celu pewniejszego oparcia płyt na elementach podpierających. Płyty te są w ZSRR znormalizowane. Wyrabiane są one o długościach od 1,30 do 2,30 m. Konstrukcja oparcia na innych elementach jest analogiczna do płyt żelbetowych.
Gips odznacza się bardzo szybkim wiązaniem i twardnieniem, dzięki czemu zbędne jest stosowanie w prefabrykatach gipsobetonowych jakichkolwiek procesów przyśpieszających dojrzewanie. Prefabrykaty już po 1 dniu ich twardnienia w temperaturze 10°C mogą być wysyłane na budowę (opinie o programie).

Do czasu całkowitego opanowania zagadnienia uodpornienia gipsu na ujemny wpływ zawilgocenia wskazane jest, aby konstrukcyjne elementy gipsobetonowe nie były stosowane w pomieszczeniach o wilgotności przekraczającej 60%.
Wymagania w stosunku do poszczególnych obiektów przemysłowych dotyczące stopnia odporności na działanie ognia nie są dokładnie sprecyzowane. Nie mniej jednak należy jasno zdawać sobie sprawę, do jakiej kategorii odporności należą poszczególne prefabrykaty. Z tego względu podamy tu dla orientacji definicje stopnia odporności materiałów i konstrukcji na działanie ognia.
Miernikiem odporności materiałów i konstrukcji na ogień jest mierzona w minutach lub godzinach długotrwałość pożaru o temperaturze 500°C, przy którym nie zachodzą w nich zmiany destrukcyjne (segregator aktów prawnych).

Pod tym względem materiały te dzielą się na:
- Ogniochronne, wytrzymujące 15-20 minut pożaru (do nich należą stal bez okładziny, szkło).
- Ognioodporne, wytrzymujące l-1,5 godzin pożaru (wyroby i konstrukcje ceramiczne).
- Ogniotrwałe, wytrzymujące 4 godziny pożaru (wyroby i konstrukcje betonowe).

Przy projektowaniu nowych zakładów lub nowych obiektów w zakładach już istniejących przyjęta u nas została zasada stosowania materiałów i konstrukcji co najmniej ogniochronnych (promocja 3 w 1). W praktyce zagranicznej reguła ta nie jest wszędzie stosowana. Również i na terenie naszego kraju istnieje bardzo dużo obiektów wykonanych przed wojną lub w czasie wojny, w których poszczególne fragmenty konstrukcji, szczególnie przekryć dachowych, wykonane są z takich materiałów łatwopalnych, jak drewno, płyty prasowane z odpadków drzewnych itp.
Jak wynika z podanych określeń, wśród omówionych tu przekryć dachowych znajdują się przekrycia zarówno ogniochronne, jak i ognioodporne i ogniotrwałe.