Przemiany struktury przestrzennej kraju

Zestawiana baza danych, tworząca bank danych SIP, winna składać się z kilku części. Pierwsza część dotyczy bazy danych charakteryzujących zmiany struktury przestrzennej kraju jako części składowej zmian w zagospodarowaniu przestrzennym. Druga część, szersza w porównaniu z pierwszą, dotyczy bazy danych służących planowaniu przemian struktury przestrzennej kraju. Trzecia część, być może nie wyodrębniająca się, a tylko wybiórcza z dwóch poprzednich - dotyczy bazy danych służących prowadzeniu polityki przestrzennej państwa (program uprawnienia budowlane na komputer).

Centrum zajmujące się zagospodarowaniem przestrzennym jest zasilane w informacje z dwóch źródeł: ze statystyki państwowej (centralnej i terytorialnej) oraz poprzez bezpośrednie wykorzystywanie informacji gromadzonej dla celów operacyjnych. Są to ewidencyjne źródła informacji. Ponadto istnieją możliwości wykorzystywania informacji pochodzącej ze źródeł nieewidencyjnych. Są to wyniki prac naukowo-badawczych i wdrożeniowych oraz szeroko rozumiane prace marketingowe (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Wymagania dotyczące bazy danych w skrócie można nazwać wymaganiami indeksów - przestrzennego i strukturalnego oraz wymogiem standardu. Indeksacja przestrzenno-strukturalna i standaryzacja informacji statystycznej (ewidencyjnej i nieewidencyjnej) winny stać się wymogiem ustawowym, aby można je było skutecznie wprowadzać; wymóg ustawowy tej indeksacji i standaryzacji powinien zostać wprowadzony zarówno do ustawodawstwa o statystyce państwowej i do ustawy o planowaniu przestrzennym, jak też i do innych ustaw, których treści dotyczą problematyki przestrzennej i terytorialnej (uprawnienia budowlane).

Regiony administracyjne

Na czym mają polegać te wymogi? Wymóg pierwszy dotyczy indeksu przestrzennego. Chodzi tu o to, aby każda informacja o jakimś zjawisku, powstająca u źródła, zawierała również informacje o umiejscowieniu tego zjawiska. Sposób nanoszenia informacji o umiejscowieniu może być powierzchniowy, punktowy lub liniowy. Wymóg drugi - dotyczący indeksu strukturalnego, dąży do wzbogacenia informacji o jakimś zjawisku, powstającej u źródła, o informację, która by klasyfikowała dane zjawisko do określonego elementu - składnika struktury przestrzennej kraju (program egzamin ustny).

Strukturę tę, jak to wyjaśniono, budujemy na podstawie kryterium funkcjonalnego. Celowe by było również wprowadzenie do indeksu struktury, tam gdzie to możliwe, informacji, która by rozróżniała znaczeniowo poszczególne informacje o danym zjawisku (opinie o programie). Oba te wymogi - przestrzenny i strukturalny wywołują wprowadzenie trzeciego wymogu - odpowiednich standardów informatycznych, w których to standardach uwzględnione by były zarówno wymogi miejsca w przestrzeni, jak i miejsca w strukturze. Oznaczenie miejsca w przestrzeni mogłoby być odnoszone za pomocą powierzchni lub też punktu. Oznaczenie miejsca w strukturze mogłoby natomiast być dokonane poprzez wskazanie dwóch odniesień: funkcjonowania każdego elementu w zagospodarowaniu i znaczenia tego elementu (segregator aktów prawnych).

Pole problemowe monitoringu zmian w gospodarce przestrzennej zwiera trzy wektorowo zorientowane płaszczyzny:

1. fazę działań planistycznych: diagnozę stanu, prognozę - plan, kontrolę realizacji,
2. trzy przekroje terytorialne: kraj, regiony administracyjne, przekrój lokalny (miasto, gmina),
3. submonitoringi problemowe: strukturę zagospodarowania przestrzennego, zaludnienia, osadnictwo, użytkowanie terenu, środowisko przyrodnicze, majątek trwały, mieszkalnictwo, komunikację, energię, kształcenie, zatrudnienie, zdrowie, warunki życia i rekreację.

Istotnym problemem jest zapewnienie powiązań różnych typów monitoringów. Klasyczne ujęcie przestrzeni: kraj, region, miasto, gmina w systemie gospodarowania przestrzenią ulega przemianom wynikającym z reformy ustrojowej państwa, a co za tym idzie, z reformy gospodarki przestrzennej i planowania przestrzennego (promocja 3 w 1). Zaczynają kształtować się dwa podsystemy polityki przestrzennej (krajowej i regionalnej) oraz planowanie miejscowe ze wszystkimi pochodnymi komunalizacji miast i gmin oraz samorządności lokalnej; w tym układzie istotna jest polityka regionalna państwa, a szczególnie interwencja państwa na obszarach zdegradowanych lub podlegających restrukturyzacji.