Rozwój kompozycji wieżowych

Pierwszą próbę urozmaicenia sylwety miasta podjęła cesarzowa Elżbieta, która kazała przerobić trzy cerkwie znajdujące się wówczas w budowie w pięciokopułowe - zgodnie z tradycyjnym układem dawnych świątyń prawosławnych. Inicjatywa ta nie została wówczas zrealizowana; Rosja zbyt daleko zaszła w swym nowożytnym rozwoju, nazbyt rozwinęła się nowa jej architektura, aby możliwy stał się powrót do anachronicznych już układów przedpiotrowskich. Jednakże ingerencja cesarzowej wstrzymała dalszy rozwój kompozycji wieżowych i iglicowych, które odtąd stają się rzadkością (program uprawnienia budowlane na komputer).

Druga połowa XVIII wieku nie przyniosła prawie żadnych nowych układów sylwetowych. Budownictwo pałacowa, przeważające w tym okresie, pozbawione jest istotnych sylwetowych walorów. Małe świątynie wzniesione w tym czasie przy Prospekcie Newskim przez de La Mothe’a i Feltena obliczone były na bliskie widoki i nie miały dla sylwety miasta istotniejszego znaczenia (program uprawnienia budowlane na ANDROID). Obojętność sylwetową budownictwa drugiej połowy XVIII wieku wyjaśnić można intensywnym nasyceniem, a nawet przesyceniem już istniejącej sylwety Petersburga. Jest rzeczą charakterystyczną, że w pierwszych latach XIX wieku w centralnej dzielnicy miasta dokonano nawet rozbiórki wielu budowli iglicowych. Jednakże już w tym okresie zarysował się w Petersburgu ten nowy typ kompozycji wysokościowych, któremu sądzone było w następnych dziesięcioleciach, ukoronować obraz miasta. Kopułki kościołów de la Mothe’a i Feltena utrzymane w charakterze nowej architektury popiotrowskiej, choć pozbawione większej roli urbanistycznej, stanowiły jednak zdecydowane novum w zwieńczeniach budowli petersburskich i tym samym przygotowały grunt do powstania wielkich kompozycji kopułowych (uprawnienia budowlane).

Kopuła była w Petersburgu niewątpliwie zjawiskiem nowatorskim powołanym do życia przez potrzeby ideowo-artystyczne stolicy, która na przełomie wieków szukała nowych, najbardziej skończonych i pełnych form dla wcielenia idei rosnącej siły i rzekomej niewzruszalności cesarstwa. Jednocześnie kopuła miała wpłynąć na dalszy rozwój sylwety miasta (program egzamin ustny).

Miejsce urbanistyczne wieży

W latach 1801-1811 zupełnie blisko centrum miasta powstaje sobór Kazański, którego kopuła trzykrotnie przewyższa średni poziom zabudowy Petersburga. W r. 1857 w sercu historycznego układu zakończona zostaje budowa soboru Izaaka wyrastającego swą ogromną kopułą czterokrotnie ponad średni gabaryt wysokościowy miasta. Obok rozwoju kompozycji kopułowych zasługuje w tym okresie na uwagę fakt zachowania przez Zacharowa iglicowej kompozycji wieżowej w przebudowanej przez niego Admiralicji. Zacharów ujął wnikliwie miejsce urbanistyczne wieży Admiralicji zamykającej perspektywy ulic promieniowych, docenił walory kompozycyjne wieży Korobowa i świetnie rozwinął te wartości w swym dziele (opinie o programie).

Rola urbanistyczna wieży Admiralicji wymagała równoważnych wielostronnych ujęć widokowych i aktywnej sylwety; kompozycja iglicowa najbardziej odpowiadała tym warunkom. Jednocześnie zgodnie ze swą sytuacją powinna ona była syntetyzować i uosabiać wobec miasta oblicze centrum architektonicznego Petersburga (segregator aktów prawnych).

Zacharów wyczuł doskonale koloryt zespołu Newy z iglicą soboru Piotra i Pawia, z kolumnadami Wybrzeża Pałacowego i Giełdy i opierając się na tym materiale wyjściowym stworzył jedyną w swym rodzaju architektoniczną syntezę obrazu miasta. Nie jest też zresztą rzeczą przypadku, że wyrazista sylweta wieży Admiralicji tak często uważana jest dziś jeszcze za zwięzły i wyczerpujący symbol plastyczny Leningradu.

Po przeobrażeniach kompozycyjnych w pierwszej połowie XIX wieku sylweta Leningradu ukształtowała się więc jako historycznie narosłe zestawienie wielkich kompozycji iglicowych i kopułowych podbudowanych w wewnętrznych panoramach miasta pionami kolumn-monumentów i uroczystych portyków. Rozwój tej sylwety charakteryzuje walka różnorodność form, śmiałe nowatorstwo, nie łamiące jednak podstaw planistycznych miasta. Obok tego przewija się stale nić ciągłości historycznej, szczególnie dobitnie występującej wówczas, gdy względy urbanistyczne uzasadniają właściwość rozwijania form starych (wieża Admiralicji) (promocja 3 w 1).