Rzeki naturalne

Oparte na idei wykorzystania przypływów i odpływów morskich, stanowią one wyraz nowych poszukiwań w hydroenergetyce krajów dysponujących wybrzeżami o dużych amplitudach stanów wody. Polska warunków tych nie posiada, przeto tematu tego nie rozwijamy (program uprawnienia budowlane na komputer).

Klasyfikacja siłowni wodnych nie obejmuje bynajmniej wszystkich możliwych ich typów, gdyż istnieją np. siłownie o derywacjach częściowo bezciśnieniowych i częściowo ciśnieniowych, np. Dychów i Koronowo w Polsce, poza tym ilość konstrukcyjnych rozwiązań budynków siłowni jest bardzo duża i co pewien czas powstają nowe koncepcje, najczęściej związane z postępem technicznym w rozwoju turbin i generatorów elektrycznych.
Śródlądowe drogi wodne obejmują 3 kategorie dróg, a mianowicie:
- rzeki w stanie naturalnym, o ile istniejące w nich minimalne głębokości, maksymalne prędkości oraz układ koryta odpowiadają charakterystyce taboru (zanurzenie, wymiary w planie, rodzaj napędu),
- rzeki skanalizowane, tj. przegrodzone szeregiem budowli piętrzących, przeważnie jazów, zapewniających odpowiednie głębokości,
- kanały żeglugi, dzielące się z kolei na lateralne, tj. mające przebieg mniej więcej równoległy do rzeki i działowe, tj. przekraczające wododział między dwiema rzekami (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Rzeki naturalne bądź nie posiadają żadnej obudowy, bądź też są uregulowane. Budowle regulacyjne - tamy podłużne i poprzeczne, opaski brzegowe, progi podwodne, lokalne umocnienia dna - wykonywane są niemal wyłącznie z materiałów miejscowych, takich jak kamień, żwir, faszyna, drewno, zaś beton występuje w nich tylko sporadycznie, najczęściej w formie niewielkich bloków okładzinowych lub tzw. tetraedrów używanych do umocnienia wyrw i likwidacji przegłębień w dnie rzeki, a czasem w formie pali i ścianek żelbetowych.
Natomiast na sztucznych drogach wodnych, do których zalicza się zarówno odcinki rzek skanalizowanych, jak i kanały żeglugi, spotyka się szereg budowli, wykonywanych najczęściej z betonu lub żelbetu.

Analogiczna oszczędność wody

Składają się one z komór o przekroju poprzecznym prostokątnym lub trapezowym, zakończonych w obu końcach głowami, w których umieszczone są zamknięcia - najczęściej wrota wsporne lub zasuwy, w głowach górnych niekiedy klapy - oraz urządzenia służące do napełniania śluzy wodą z górnego stanowiska i opróżniania jej do dolnego stanowiska. Różnica poziomów górnej i dolnej wody zwana jest spadem śluzy; najczęściej nie przekracza ona 6-8 m, rzadko dochodzi do kilkunastu metrów. Aktualnym rekordem jest spad 26 m na śluzie bocznego kanału Rodanu Donzere-Mondragon (uprawnienia budowlane).
W przypadku pokonywania większych spadów stosowano dawniej schodki śluzowe, obejmujące 2 lub 3 śluzy ustawione ze sobą w ten sposób, że głowa dolna górnej śluzy stanowi głowę górną dolnej śluzy. Urządzenie takie zapewnia wprawdzie oszczędność wody w porównaniu ze śluzą pojedynczą, ale przedłuża czas śluzowania (program egzamin ustny).

Analogiczną oszczędność wody można uzyskać na pojedynczych śluzach o dużych spadach przez stosowanie z boków komory tzw. zbiorników oszczędnościowych, albo też przez ustawienie obok siebie równolegle 2 śluz bliźniaczych, z których każda spełnia rolę zbiornika oszczędnościowego dla sąsiedniej, oczywiście przy odpowiednim zgraniu sposobu eksploatacji obu śluz (opinie o programie).
Komory śluz mają w planie zarys prostokątny. Wymiary ich dostosowuje się do gabarytu największych jednostek taboru żeglującego po danej drodze wodnej z zachowaniem odpowiedniego zapasu. Do budowy śluz stosowany jest niemal wyłącznie beton lub żelbet. Jeśli śluza ma być wzniesiona w gruncie skalistym o odpowiedniej jakości skał, to jest niekiedy możliwe wykucie ko mory w skale, zaś z betonu wykonywa się tylko głowy (segregator aktów prawnych).

Istnieje wiele odmian śluz komorowych, związanych głównie z doborem urządzeń zamykających i zasilających śluzę w wodę. Zasadniczym elementem komór są ściany boczne (w rodzaju murów oporowych) związane sztywno z dnem w postaci płyty lub oddzielone odeń dylatacjami.
W rozwiązaniach sytuacyjnych stopni piętrzących śluzę umieszcza się zwykle obok jazu, bliżej tego brzegu rzeki, który ma korzystniejsze warunki pod względem nawigacyjnym.

Gdy w skład stopnia wchodzi również siłownia wodna, umieszcza się ją na przeciwnym brzegu niż śluzę. Spotyka się też rozwiązania lokalizacyjne ze śluzami umieszczonymi na krótkim kanale bocznym obchodzącym stopień piętrzący (promocja 3 w 1).