Samodzielne dochodzenia

Najczęściej jednak przysiężni wałowi zajmowali się sprawami utrzymania wałów. W tych kwestiach wykorzystywani byli przez władze jako rzeczoznawcy, opracowując jakby ekspertyzy, przygotowując pisemne sprawozdania, przeprowadzając samodzielnie dochodzenia i występując jako świadkowie. Zajmowali się też zbiórką pieniędzy na różne cele związane z pracami przy wałach, przedkładając z tego burmistrzowi roczne rozliczenia (program uprawnienia budowlane na komputer). Dokonywali także przeglądów stanu wałów, objeżdżając je konno.

Tak zarządca wałów, jak i przysiężni wałowi wynagradzani byli za swą pracę. Każdy z nich otrzymywał dodatkowo dwie włóki ziemi w użytkowanie, zwalniane od robocizn na rzecz wałów. Sprawa ta, jak zresztą w ogóle lepsza pozycja majątkowa przysiężnych, wywoływała rozdźwięki między nimi a resztą chłopów żuławskich, czemu przewodzili sołtysi wsi pańszczyźnianych (program uprawnienia budowlane na ANDROID). Pierwotnie każdy chłop mógł być przysiężnym. W 1636 r. Rada zdecydowała jednak, że odtąd na stanowiska przysiężnych wałowych i przysiężnych kanałów powoływani być mogą jedynie dotychczasowi sołtysi. Przy okazji dowiadujemy się, że wówczas przysiężnymi byli jeszcze chłopi nie piastujący jednocześnie funkcji sołtysów. Chodziło tu głównie o uporządkowanie spraw związanych z korzystaniem z dodatkowych włók przez sołtysa i przysiężnych z zarządcą wałów włącznie.

Zdecydowano wówczas, że sołtysom należy się po dwie włóki wolne od czynszu, z tytułu zaś sprawowania funkcji przysiężnego - dalsze dwie włóki wolne od robocizn na rzecz wałów (uprawnienia budowlane). W 1637 r. wprowadzono poprawkę, w myśl której sołtysi i funkcyjni zarazem korzystać mają z włók określonych w dokumencie lokacyjnym danej wsi³³. Pozostali sołtysi wytknęli jednak w 1645 r. przysiężnym, szczególnie tym, którzy jednocześnie byli sołtysami, że posiadają w swym władaniu o wiele więcej włók wolnych od robocizn, niż im się to należy (program egzamin ustny).

Lokalne kanały

Ponadto zwracali uwagę, że funkcyjni nie użytkują tej ziemi samodzielnie, ale poddzierżawiają ją innym. Przysiężni tłumaczyli się w odpowiedzi, że funkcje przez nich pełnione pociągają za sobą konieczność wyjazdów, posiadania koni, lepszych ubiorów itd., przez co ich własne gospodarstwo bywa zaniedbane i musi być prowadzone na innych zasadach. Sprawę przerwał w końcu burmistrz, chociaż sołtysi chcieli apelować z tym do Rady. Wszystko to wskazuje, że przysiężni pełniąc swe funkcje korzystali z wyższego uposażenia, wybijając się automatycznie ponad poziom przeciętnego chłopa-sąsiada (opinie o programie).

O ile funkcja zarządcy wałów i przysiężnych wałowych sięga odległych czasów, o tyle przysiężni kanałów mają młodszą metrykę. Wydaje się, że powołano ich dopiero w XVI w. i wiąże się to z przybyciem na Żuławy osadników holenderskich. Przysiężni kanałów zajmowali się dbaniem o utrzymywanie w porządku systemu wałów i kanałów lokalnych, przebiegających wewnątrz wałów wiślanych, jak również funkcjonowaniem całego systemu odwadniającego. Było ich, jak już wspomniano 12 (segregator aktów prawnych). W przeciwieństwie do zarządcy wałów i przysiężnych wałowych, którzy funkcje swoje pełnili dożywotnio, przysiężni kanałów zmieniali się co pięć lat. W XVII w. wszyscy przysiężni mieli prawo nakładać kary na tych, którzy nie wywiązywali się ze swych obowiązków związanych z utrzymywaniem wałów i kanałów w dobrym stanie.

Lokalny samorząd wsi tworzyli sołtysi wraz z rajcami i ławnikami. Oni również byli zaprzysięgani przez administratorów Żuław Gdańskich. Prowadzili księgi ławnicze - które przed założeniem dla Żuław Gdańskich ksiąg gruntowych spełniały ich rolę - notując w nich wszelkie zmiany właścicieli, sprzedaż części gruntu, jak również zadłużenie i spłaty zobowiązań. Były jednak pewne różnice w sytuacji sołtysów we wsiach pańszczyźnianych w porównaniu z sołtysami ze wsi wolnych. Przede wszystkim we wsiach pańszczyźnianych spotyka się często po dwóch sołtysów w jednej wsi, nie spokrewnionych ze sobą, legitymujących się różnymi nazwiskami (promocja 3 w 1). Tak było w Leszkowach, Miłocinie, Koszwałach, Koźlinach, Steblewie, Suchym Dębie i Wocławach.