Siła parcia gruntu

Przy obliczaniu fundamentów przyczółków mostowych nie mają istotnej wartości siły wymienione w punktach e) i f), wobec tego pomija się je. Natomiast dochodzi siła parcia gruntu działająca na przyczółek; siłę tę oblicza się przy uwzględnieniu obciążenia ruchomego (program uprawnienia budowlane na komputer).

Po obliczeniu nacisków jednostkowych na grunt trzeba sprawdzić, czy otrzymane naciski nie przekraczają naprężeń dopuszczalnych. Przy obliczaniu nacisków na grunty spoiste można nie uwzględniać wpływu obciążenia użytkowego. Jak wiadomo z mechaniki gruntów, obciążenie takie oddaje się w okresie początkowym prawie w całości na wodę zawartą w porach i przekazywanie się naprężeń z wody na szkielet następuje bardzo powoli. A więc nawet w tym wypadku, gdyby obciążenie użytkowe znajdowało się na moście bez przerwy przez parę tygodni, wpływ jego nie mógłby przekazać się na szkielet gruntowy. W rzeczywistości obciążenie ruchome pozostaje na moście przez wielokrotnie mniejszy okres czasu (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Bywają wysuwane propozycje, aby w mostach opartych na fundamentach pogrążonych za pomocą metody kesonowej lub jako studnie opuszczane wykorzystywać w obliczeniach opór bocznego tarcia fundamentów. Opór ten może stanowić niejednokrotnie dużą siłę. W gruntach piaszczystych nie ma powodów, żeby ten opór pomijać w rachunkach. Należałoby jednak wielkość jego przyjmować z dużą ostrożnością, np. w stosunku 1 T, a co najwyżej 1,5 T na 1 m² bocznej powierzchni. W gruntach spoistych natomiast trzeba liczyć się ze skłonnością ich do ruchów plastycznych (tzw. pełzanie). Wobec tego, grunty te w początkowym okresie mogłyby rzeczywiście wykazywać poważny opór tarcia, który z biegiem czasu mógłby zmniejszać się nieledwie do znikomej wielkości (uprawnienia budowlane).

Stateczność fundamentów

Toteż w obecnym stanie naszej wiedzy nie można zalecać uwzględniania oporu tarcia w gruntach spoistych. Rozpatrując warunki stateczności fundamentów mostowych nie można zadowolić się tylko sprawdzeniem, czy naprężenia na grunt wypadające z sumowania wpływu poszczególnych sił nie przekraczają dopuszczalnych naprężeń dla danego gruntu, lecz trzeba jeszcze sprawdzić, czy nie powstanie niebezpieczeństwo wypierania gruntu spod fundamentu. Zjawisko wypierania wiąże się z ruchem poślizgowym gruntu po linii abcd (program egzamin ustny).

Aby wyjaśnić warunki równowagi w tym wypadku, można postawić jedno z dwóch założeń:

1) żeby w żadnym punkcie linii abcd naprężenia tnące w gruncie nie dochodziły do wartości równych oporowi gruntu w tymże punkcie na ścinanie,

2) aby opór całego odłamu gruntu otoczonego obrysem bcdj przy obliczeniu na ścinanie wzdłuż linii bed przewyższał siłę dążącą do ścięcia gruntu po tejże linii (opinie o programie).

Zaznaczymy tu, że niejedno inne założenie było stawiane i odpowiednio do niego dawano rozwiązanie. W ten sposób powstały wzory Rankine’a, Paukera, Rittera, Bełzeckiego i in. Z opartych na podanym tu założeniu pierwszym należy wymienić wzory Frdhlicha, Maaga i Szelą- gowskiego; na drugim założeniu oparli swe wywody, rozwijając teorię Prandtla, Caquot i Terzaghi. Wzory i wykresy Terzaghiego zostały.

O wzorze Fróhlicha trzeba nadmienić, że w praktyce doprowadza zwykle do przesadnie małych dopuszczalnych naprężeń. Wzór Fróhlicha został przerobiony później na tych samych zasadach przez Maaga, który wprowadził pewną korektę lepiej obrazującą istotę zjawiska (segregator aktów prawnych). W kilka lat później opublikował pracę na ten sam temat F. Szelągowski, który na podstawie innych rozumowań matematycznych doszedł do wzoru pozornie odrębnego, lecz po przekształceniu odpowiadającego wzorowi podanemu przez Maaga. W tych warunkach wzór ten powinien nosić nazwę wzoru Maaga- Szelągowskiego, analogicznie do nazw niejednego wzoru w innych działach techniki. Przytoczymy wyprowadzenie tego wzoru, idąc za biegiem myśli Fróhlicha i Maaga. Jeżeli pomnożyć licznik i mianownik przez ctg rp i uwzględnić, że c • ctg (p — Pk, to wzór ten otrzymuje tę samą postać, co wzór Maaga (promocja 3 w 1).