Siłownia wodna

Gdy siłownia wodna i ew. śluza komorowa ustawione są w przedłużeniu jazu, prowadzenie drogi przez obie te budowle staje się źródłem dalszych trudności w rozwiązaniu całości stopnia, gdyż przejście drogowe przez śluzę jest w zasadzie możliwe tylko nad jej głową dolną, zaś w sąsiedztwie siłowni droga musi być oddzielona od elementów aparatury elektrycznej pracujących na wyższych napięciach - tym więcej, że ciężki ruch drogowy może być źródłem wstrząsów, hałasów i zapylenia atmosfery, niepożądanych w sąsiedztwie siłowni (program uprawnienia budowlane na komputer).

Dlatego też mimo pewnych korzyści, jakie to rozwiązanie przynosi, łączenie jazu z drogą przejazdową nie jest typowe i nie często spotyka się je w praktyce (program uprawnienia budowlane na ANDROID).
Przy rozwiązaniu korony filara na różnych poziomach powinny być one połączone drabinami lub klamrami, umożliwiającymi dojście do każdego punktu, ważnego z punktu widzenia obsługi jazu. Przy większych wysokościach partie dla obsługi powinny być otoczone balustradami.
Projekty powinny przewidywać pozostawienie w masywie filara wnęk na zakotwienie wszelkich konstrukcji stalowych, aby uniknąć późniejszego kłopotliwego ich wykuwania. Dla lepszego zakotwienia osadzanych we wnękach poziomych trzpieni i kotew kształt wnęk powinien mieć zarys zbliżony do jaskółczego ogona, tz. b > a i d> c przy pochyleniu górnej ściany wnęki w sposób ułatwiający jej zapełnienie masą betonową lub zaprawą (uprawnienia budowlane).

Całość filara stanowi w zasadzie masyw betonowy, oddzielony pionowymi dylatacjami od korpusu jazu i płyty wypadu. Niekiedy projektuje się filary z odsadzkami, wtedy fundament ich zakłada się głębiej niż fundament korpusu (progu) i płyty; rozwiązanie to może być uzasadnione względami statycznymi, o których będzie mowa niżej. Jedynie przy systemie tzw. dokowym filary przecina się po ich podłużnej osi szczeliną dylatacyjną, zaś każda połówka jest sztywno związana z odpowiednim przęsłem korpusu i płyty jazu. W takim przypadku, jeśli między korpusem a płytą istnieje dylatacja, należy ją wykonać również w filarze, którego długość dzieli się w ten sposób na 2 odcinki (program egzamin ustny).

Obliczenie stateczności filara

W masywie filaru wykonywa się niekiedy wydrążenia. Jeśli specjalne przepisy żądają zainstalowania komór minowych, należy wykonać do nich dojście w postaci pionowych szybów 80X80 cm do 1,0X1,0 m wyposażonych w drabiny lub klamry i opatrzonych z góry pokrywą stalową zamykaną na klucz (opinie o programie).

Ponadto przy zamknięciach jazowych, gdzie dopuszcza się przelew wody górą (zasuwy z klapą lodową lub zasuwy 2-dzielne systemu MAN lub hakowe) należy przewidzieć napowietrzenie strugi od dołu. Zabezpiecza je otwarty korytarz wewnątrz filara, mający swobodną komunikację z atmosferą i 2 wyloty do wnęk zasuwowych na poziomie poniżej dolnego ograniczenia przelewającej się strugi wody. Wymiarowego korytarza należy dać przełazowy (ok. 1,80X0,75 m), co ułatwia kontrolę stanu wnęki i wózków oraz zawieszenie zasuw.

Obliczenia statyczne, zbrojenie i wykonawstwo filarów jazów zasuwowych. Obliczenia statyczne filara obejmują sprawdzenie jego stateczności na przewrócenie i poślizg, określenie naprężeń w podstawie fundamentu, analizę obciążeń bocznych, sprawdzenie możliwości pęknięcia pionowego w przewężeniu na wnękach i kontrolę lokalnych obciążeń ściany wnęki przez rolki toczne zasuw (segregator aktów prawnych).
Obliczenie stateczności filara na przewrócenie i poślizg wykonywa się w sposób analogiczny. Jako siły pionowe trzeba przyjąć obciążenie minimalne (a więc np. ciężar własny mostów i kładek bez uwzględnienia obciążenia ruchomego), przy jednoczesnym przyjęciu niekorzystnego układu wyporu i przy maksymalnych siłach poziomych od parcia górnej wody; należy przy tym uwzględnić parcie wody nie tylko na czołową ścianę filara, lecz również całe parcie wody na zasuwę, które przekazuje się poprzez oparcie we wnękach na filar (promocja 3 w 1).

Ze względu na znaczny ciężar filara, stateczność jego wypada niemal zawsze zadowalająca gdyby zaś taka nie była, należałoby szukać poprawy przez redukcję wyporu sposobami analogicznymi.