Skały wybuchowe i metamorficzne

Skały wybuchowe i metamorficzne występują w Tatrach i na Śląsku, głównie na Śląsku Dolnym.
Granit tatrzański stanowi główną część składową trzonu krystalicznego Tatr, obejmującego ok. 415 km2 (program uprawnienia budowlane na komputer).
Pod względem mineralogicznym granit tatrzański składa się z plagioklazu, jako składnika głównego, któremu towarzyszy stale ortoklaz i mikroklin. Drugim głównym składnikiem jest kwarc. Jako składnik ciemny występuje biotyt, a obok niego w niektórych odmianach, pierwotny muskowit.

Ze składników drugorzędnych należy wymienić ilmenit, apatyt, cyrkon i rutyl, występujące w ilościach niewielkich. Makroskopowo wśród granitów tatrzańskich wydzielić można dwie odmiany, które scharakteryzował już prof. J. Morozewicz w roku 1889. Jedną z nich jest odmiana szara dwumikowa, drugą jest odmiana różowa mu- skowitowa. Oprócz skały zwartej, stanowiącej trzon krystaliczny Tatr, granit tatrzański występuje w postaci bloków i rumowisk. Zapełnia też doliny, a w postaci kułaków znoszonych przez wody strumieni i rzek górskich, np. Białego i Czarnego Dunajca, Białki itp. (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Ze względu na ochronę przyrody granit tatrzański, jakkolwiek odznacza się na ogół dobrymi własnościami fizycznymi i mechanicznymi, nie jest eksploatowany. W okresie międzywojennym eksploatowano głazy z potoku Sucha Woda i przerabiano na kostkę brukową dla Zakopanego oraz na nawierzchnię szosy z Zakopanego do Kuźnic. Granit tatrzański stosowano również w formie zwykle małych ciosów konstrukcyjnych w miejscowym podhalańskim budownictwie miejskim i mostowym.
Zamiast granitu w budownictwie Zakopanego i Podhala coraz większe znaczenie uzyskuje piaskowiec ze złóż fliszu podhalańskiego (uprawnienia budowlane).
Granit masywu Strzegomia i Sobótki jest położony na południowy wschód od Wrocławia. Jego odmiany typowe składają się z białego ortoklazu, plagioklazu (oligoklazu), kwarcu i biotytu. Barwa białoszara, nieraz o lekkim różowym lub nawet zielonawym odcieniu, co szczególnie łatwo uwydatnia się po polerowaniu.

Granity

Granity tego masywu eksploatowane w wielu kamieniołomach znajdują szerokie zastosowanie do celów drogowych w postaci krawężników i kostki brukowej jak również i w budownictwie. Zastosowanie w budownictwie architektonicznym i w dużych robotach inżynierskich jest powszechnie znane (program egzamin ustny).

Według prof. M. Kamieńskiego spotykamy w wielu miastach Dolnego Śląska i we Wrocławiu liczne elementy z tego granitu; znajduje on również coraz szersze zastosowanie do odbudowy i budowy gmachów reprezentacyjnych innych miast Polski. W Warszawie wykonano z tego granitu cokoły gmachu Centralnego Domu Partii, gmach PKPG, obecną kolumnę Zygmunta oraz w szerokim zakresie stosowany był on do budowy gmachów Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej. Odznacza się wysokimi własnościami technologicznymi, dużą odpornością na wietrzenie, dobrą oddzielnością w trzech kierunkach ułatwiającą eksploatację i obróbkę skały oraz dużą łatwością szlifowania i polerowania (opinie o programie).

Jego ujemną stroną z punktu widzenia dekoracyjnego jest małe urozmaicenie w zakresie barwy, natomiast wysoce dodatnią cechą jest możność uzyskania dużych bloków i płyt. W zastosowaniu do cokołów najlepszą zalecaną fakturą powierzchni jest faktura łupana, dopuszczalna zaś jest faktura rwana, groszkowana, prążkowana lub szlifowana (segregator aktów prawnych).
Granit masywu Strzelina jest położony na południe od Wrocławia. Jest eksploatowany w wielu kamieniołomach, spośród których największy nie tylko w skali polskiej, lecz i europejskiej jest kamieniołom w Strzelinie. Granit strzeliński składa się z ortoklazu jako składnika głównego, oligoklazu w ilości podrzędnej, kwarcu oraz biotytu. Muskowit występuje sporadycznie.

Barwa granitu jest jasnoszara, niekiedy o niebieskawym odcieniu i z ciemnymi plamami blaszek biotytu, budowa na ogół równomierna drobnoziarnista, o ziarnie drobniejszym w porównaniu z przeciętnym granitem strzegomskim (promocja 3 w 1). Odznacza się również wieloma dodatnimi cechami fizycznymi i mechanicznymi, posiada doskonałą oddzielność w trzech prostopadłych do siebie kierunkach przestrzennych, daje się dobrze obrabiać ręcznie i maszynowo oraz szlifować i polerować.