Tensometry

Tensometry mocowane są do próbek specjalnymi uchwytami. Tensometry te mają zazwyczaj bazę 100 mm, a najmniejsza działka na skali odpowiada przyrostowi bazy Al = 0,05 mm. Przez wprowadzenie dodatkowej przekładni można znacznie zwiększyć przełożenie tensometru (program uprawnienia budowlane na komputer).

Najbardziej rozpowszechnionym w omawianej grupie tensometrów jest tensometr typu Huggenbergera, którego schemat kinematyczny. Tensometr montowany jest do próbki (czy badanego elementu) za pomocą specjalnych uchwytów i opiera się na niej za pośrednictwem ostrza nieruchomego 1 i ruchomego 2 (program uprawnienia budowlane na ANDROID). Przy odkształceniu próbki (na długości pomiarowej równej bazie tensometru) o wielkości Al ostrze ruchome 2 połączone za pośrednictwem dźwigni 3 i łącznika 4 ze wskazówką 5 zajmie położenie Ai, wywołując tym samym przemieszczenie końca wskazówki z położenia D do Dj.

Na zasadzie opisanego schematu kinematycznego produkowane są przez firmę A. U. Huggenberger tensometry o różnym przełożeniu (1000-3000), różnej (często zmiennej) bazie (5-f-100 mm) i różnym rozwiązaniu konstrukcyjnym. Typowym przedstawicielem tensometrów mechanicznych dźwigniowo-czujnikowych jest tensometr. Uchwyt górny omawianego tensometru połączony jest sztywno z prętem, na którym osadzony jest czujnik zegarowy 1 (uprawnienia budowlane).

Trzpień mierniczy czujnika 2 połączony jest przegubowo z ramieniem dźwigni 3, która mając możność obrotu wokół przegubu 4 opiera się drugim swoim końcem na próbce 5 (program egzamin ustny). Wydłużenie próbki na długości l o wartość Al powoduje obrót dźwigni, a tym samym przemieszczenie trzpienia mierniczego i obrót wskazówki. Dobierając odpowiednio ramiona dźwigni 3, można mierzyć odkształcenia w naturalnej wielkości lub odpowiednio powiększone. Proste rozwiązanie konstrukcyjne ma również tensometr czujnikowy prod. A. J. Amslera.

Składa się on z dwóch metalowych rur 2 i 3 przesuwających się jedna w drugiej, z dwóch sprężynowych uchwytów 5 oraz 3 z czujnika zegarowego 4 o elementarnej działce 0,01 mm. Sam czujnik zamocowany jest na rurze zewnętrznej, a jego trzpień mierniczy opiera się o zakończenie rury wewnętrznej (opinie o programie).

Odkształcenie próbki

Odkształcenie próbki 1 wywołuje przemieszczenie wzajemne rur, a więc ruch trzpienia i obrót wskazówki czujnika. Odległość pomiarową wyznaczają ostrza umieszczone na obu rurach. Wymieniony typ tensometru może być stosowany do pomiarów wydłużeń drutów, lin oraz. okrągłych lub płaskich próbek. Z kolei jako przykład tensometru mechanicznego z czujnikiem i dodatkową przekładnią omówiony zostanie tensometr krajowy Zakrzewskiego. Pracuje on w następujący sposób.

Tensometr zamocowuje się na badanej próbce 1 za pomocą specjalnych zacisków 2 i 3. Zacisk górny 3 połączony jest z przedłużaczem 4, którego dolny koniec spoczywa na trzpieniu mierniczym czujnika zegarowego 6. Tensometr przymocowany jest zaciskiem dolnym do badanej próbki. Wydłużenie próbki powoduje ruch zacisku górnego, a więc i przesuwanie się ku górze przedłużacza 4 (segregator aktów prawnych). W wyniku ruchu przedłużacza zwiększa się szczelina pomiędzy jego końcem a połączonym z obudową wałeczkiem 5. W szczelinę tę wsuwa się trzpień 7 czujnika zegarowego, przy czym przesunięcie trzpienia jest 10-krotnie większe od odpowiadającego mu przesunięcia pionowego przedłużacza, a to wskutek zbieżności 1 : 10 stożkowo ukształtowanego trzpienia.

Tensometr ma możliwość zmiany bazy i przy użyciu odpowiedniego czujnika może być z powodzeniem stosowany do wyznaczania mechanicznych charakterystyk materiałów. Wśród tensometrów mechanicznych czujnikowych oddzielną grupę stanowią tensometry, które nie są montowane do próbek na cały czas próby, a jedynie dla dokonania odczytu osadzane są w specjalnie przygotowane gniazda (repery) (promocja 3 w 1).

Są to tzw. tensometry nasadowe. Dość szeroko znany i stosowany, szczególnie do pomiarów odkształceń elementów z betonu, kamienia itp., jest tensometr nasadowy Huggenbergera.