Tolerowanie wymiarów

Tolerowanie wymiarów na rysunkach budowlanych dokonuje się zależnie od warunków produkcji budowlanej, istniejących tolerancji wymiarów elementów oraz w zależności od wymagań montażu. Tolerować można za pomocą liczb odchyłkowych (odchyłek), bądź też za pomocą umownych symboli. Liczby odchyłkowe pisze się mniejszymi cyframi, dolną odchyłkę pisze się poniżej liczby wymiarowej, górną powyżej liczby wymiarowej (program uprawnienia budowlane na komputer).

Istnieją dotychczas przepisy w postaci norm państwowych i resortowych, bądź normatywów określające symbole graficzne i sposoby wymiarowania w projektach budowlanych. Dopóki w budownictwie stosowano tradycyjne metody wykonania robót i dopóki elementy łączone były między sobą za pomocą spoin, odchyłki wymiarowe były kompensowane grubością spoiny (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Rozwinięte w dalszych częściach pracy zasady tolerancji wymiarów i pasowania skłaniają do zaproponowania, aby w rysownictwie budowlanym stosować symbole do oznaczania i wymiarowania tolerancji montażu, które powinny być dotrzymywane przez grupy montażystów. Należy podkreślić, że przy tym niezbędna jest współpraca geodetów, posiłkujących się dokładnymi przyrządami pomiarowymi i zabezpieczających w ten sposób należytą dokładność montażu (uprawnienia budowlane).

W pierwszej fazie wprowadzania symboliki i wymiarowania montowanych elementów, układem odniesienia będą osie prefabrykatów, które powinny być odpowiednio znakowane na elementach. Sprawa ta dlatego jest ważna, że przy montażu występują analogicznie jak w przemyśle budowy maszyn zagadnienia pasowania, dotyczące nie tylko płaszczyzn zewnętrznych, ale przede wszystkim osi geometrycznych elementów (program egzamin ustny). Następnie w budownictwie należy przyjmować układ osi (x, y, z) przebiegających w trzech płaszczyznach wzajemnie prostopadłych. Płaszczyzna wyznaczona osiami x i y jest pozioma, a płaszczyzny przebiegające przez osie xz i yz są pionowe. Symbolika przyjęta do oznaczenia odchyleń osi elementów w stosunku do osi głównych x, y, z dotyczy znaków ustalających kierunki i wartości tych odchyleń. Założenie to można przyjąć, ponieważ elementy budowlane są zazwyczaj usytuowane w ten sposób, że ich osie przebiegają pionowo lub poziomo (opinie o programie). Ewentualne odchylenia od poziomu lub pionu, przewidziane projektem, należałoby znakować inaczej.

Oś słupa

Dotychczasowa praktyka montażu prefabrykatów pozwoliła zaobserwować, że pomimo stosowania niekiedy bardzo precyzyjnych przyrządów i bardzo ścisłej kontroli, ustawienie osi elementu do przewidzianego poziomu lub pionu jest prawie niemożliwe. Następne obserwacje wykazały, że odchyłki osi elementów od osi teoretycznych (pionowych lub poziomych) mają pewną zmienność, którą można określać za pomocą rozkładów znanych w statystyce matematycznej (segregator aktów prawnych).

Na podstawie tych obserwacji (omówionych szczegółowo w części III) ustalono pewne przeciętne błędy dla różnych rodzajów elementów, jak również dla różnych rodzajów montażu. Niestety, obserwacje nie są tak liczne, aby uzyskane wyniki mogły w pełni zaspokoić potrzeby budownictwa montażowego. Odchylenia w postaci błędów dotyczą różnych miejsc elementu, jak np. dolnego lub górnego położenia osi słupów, odchyleń od poziomu osi belek i podciągów, skrzywienia osi wyznaczonych przy trasowaniu budynku, odchylenia osi stóp fundamentowych itp.

Szczegółowa analiza błędów popełnianych przy montażu rozpoczyna się od początkowej fazy stabilizacji osi przyjętych w planach generalj- nych, po czym prowadzona jest przez wszystkie następne fazy stabilizacji budynku w terenie i wznoszenia poszczególnych elementów konstrukcji, wraz z montażem dachu (promocja 3 w 1). Analiza ta wykazuje wielkości i rozkłady popełnianych błędów w poszczególnych fazach budowy. Słup, umieszczony między dwiema płaszczyznami poziomymi AA i BB. Oś słupa przebiega pionowo, a ponadto pokazane są dwa skrajne odchylenia tej osi, w lewo o 5 mm i w prawo o 7 mm. Takie odchylenia osi słupa od pionu są możliwe w przypadku, gdy ustawiamy słup w wykopie.