Uiszczenia czynszów

Steblewo oprócz tego dzierżawiło od przeszło 200 lat, jak się wyrazili jego mieszkańcy, 16 włók z Czatków, stanowiących własność klasztoru pelplińskiego. Większość wsi dodzierżawiała od Rady rozrzuconą na peryferiach istniejących osad ziemię, która nosiła niekiedy własne specjalne określenia. I tak Kieżmark dodzierżawiał w 1601 r. ponad 15 włók, Koszwały w tym samym roku zagospodarowały Rosenau , Trutnowy dzierżawiły w 1604 r. ziemię leżącą między lasem grabińskim a Stanisławowem, Osice w latach 1603-1620 miały w dzierżawie Bruchland, jak również trzy włóki w Eichen Rossgarten. Dodzierżawiały też ziemię takie wsie, jak Suchy Dąb w latach 1618-1638, Krzywe Koło w 1622 r.  i Miłocin w 1631 r. Cedry Wielkie dzierżawiły w 1649 r. Bodenbruch , a Błotnik w 1683 r. grunta określane jako Campa oder Horst (program uprawnienia budowlane na komputer).

Tak więc typową, przeciętną sytuacją było uprawianie przez poszczególne gospodarstwa we wsiach pańszczyźnianych zarówno ziemi ,,własnej” (Eigenland), jak i ziemi dodzierżawianej od Rady (Mietland). Mieszkańcy wsi wolnych zaczęli stopniowo wykupywać przy różnego rodzaju okazjach, najczęściej przy zmianie właściciela gospodarstwa, ziemię użytkowaną dotąd jako Mietland na Eigenland. W końcu XVII w. proces ten nie został jeszcze zakończony i oba rodzaje wsi, tak pańszczyźniane jak i wolne, upodobniły się do siebie. W poszczególnych gospodarstwach przeważało posiadanie w użytkowaniu zarówno ziemi określanej w źródłach jako własna, jak też ziemi dodzierżawianej (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Nie należy zapominać, że to wszystko rozgrywało się na obszarze terytorium będącego własnością Gdańska. Widzimy więc tu chłopów bezpośrednio podległych władzy feudalnej Rady miasta Gdańska, jak również chłopów bezpośrednio podległych swoim panom feudalnym mieszczanom gdańskim a dopiero przez nich władzy miejskiej. Miało to swoje znaczenie tylko przy uiszczaniu czynszów z ziemi i wywiązywaniu się z pewnych minimalnych w XVII w. służebności (uprawnienia budowlane).

Obciążenia chłopów

O ile chodzi o utrzymanie w porządku systemu wodnego i prace przy wałach wiślanych, to wszystkie wsie, nawet enklawy nie stanowiące własności Gdańska, podlegały tym samym przepisom i obowiązkom, których wypełnianie nadzorował samorząd żuławski, a sądowym rozjemcą był burmistrz jako administrator i Rada jako organ odwoławczy (program egzamin ustny).

Mieszczanie stawali się też właścicielami pojedynczych gospodarstw chłopskich również we wsiach pańszczyźnianych. Działo się to wtedy, gdy przejmowali oni, jak to zobaczymy w dalszych partiach pracy, gospodarstwa zadłużone a niewypłacalne, w drodze postępowania sądowego z urzędu lub nabywali je przez licytację. Nie miało to jednak, jak się wydaje, charakteru długotrwałego. Była to zazwyczaj tylko sprawa zabezpieczenia i odzyskania swoich wierzytelności, narażonych na szwank przez źle gospodarującego właściciela. Z reguły gospodarstwa te szybko przechodziły w ręce innych chłopów (opinie o programie).

Obciążenia chłopów żuławskich z tytułu użytkowania ziemi płatne były w pieniądzu. Obciążenia chłopów ze wsi pańszczyźnianych były sumą trzech składników: czynszu za ziemię własną, najmu za ziemię dodzierżawianą oraz pieniężnego ekwiwalentu za niewykonywanie pańszczyzny na folwarku miejskim w Grabinach. Dodzierżawianie ziemi Rady przeprowadzane było z zachowaniem wszelkich formalności. Zaintersowani chłopi zawierali z Radą kontrakty pisemne, rejestrowane prócz tego w specjalnych księgach najmów. Chłopi ze wsi wolnych płacili swoim panom feudalnym jeden czynsz (segregator aktów prawnych).

Nie znamy dokładnie ogólnej wysokości obciążeń pieniężnych chłopów żuławskich w skali rocznej, jak również ewentualnego ich wzrostu na przestrzeni całego XVII w. Brak urzędowych rejestrów administracji żuławskiej. Gdyby nawet dane takie istniały, to i tak nie mamy danych o nie dających się przewidzieć dodatkowych wydatkach na roboty przy wałach czy o odszkodowaniach dla pogorzelców. Trzeba będzie sięgnąć do innych, pośrednich informacji, świadczących o poziomie życia rodziny chłopskiej, a tym samym o dochodowości gospodarstwa żuławskiego (promocja 3 w 1).