Urabialność mieszanki betonowej

Urabialność mieszanki betonowej charakteryzuje jej zdolność do formowania się wg założonego kształtu, bez przerw i rozwarstwień. Właściwą urabialność mieszanki betonowej uzyskuje się przez prawidłowy dobór spoiwa i drobnego kruszywa, optymalny stosunek frakcji kruszywa grubego i właściwe przemieszczanie mieszanki. Drobne frakcje kruszywa są pożądane z uwagi na urabialność mieszanki, jednak ze względu na wodożądność ilość ich należy ograniczyć, zwłaszcza frakcji 0-0,5 mm. W tej grupie uziarnienia powinna przeważać frakcja najgrubsza 0,25-0,5 mm z pominięciem frakcji 0-0,125 mm (program uprawnienia budowlane na komputer).
Dobierając składniki betonu kierować się należy wieloma względami, gdyż np. dobór składników dokonany tylko pod kątem urabialności wpłynąć może niekorzystnie na wytrzymałość betonu i odwrotnie.

Z ilościami zaprawy łączy się porowatość mieszanki betonowej, która zależy przede wszystkim od porowatości zaprawy wypełniającej jamy kruszywa.
W związku z tym określa się największą dopuszczalną porowatość mieszanki zależnie od ilości zaprawy. Porowatość nie powinna przekraczać 0,006 Z, gdy nie stosuje się dodatków napowietrzających, i 0,010 Z z dodatkami napowietrzającymi (Z - ilość zaprawy przyjęta przy projektowaniu składu betonu).
Szczelność mieszanki betonowej warunkowana jest czynnikami projektowymi i technologicznymi (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Głównymi przyczynami nieszczelności są: niewłaściwy dobór składu (np. zbyt mała ilość zaprawy wypełniającej pory między ziarnami piasku), nieodpowiednia konsystencja ze względu na sposób zagęszczania, nieprawidłowe mieszanie składników i nieodpowiednie zagęszczanie mieszanki. Podczas tych czynności mogą powstać w mieszance pęcherzyki powietrza, które w stwardniałym betonie mają postać porów, obniżających wytrzymałość.
Beton służy przede wszystkim jako materiał na konstrukcje nośne, a więc głównym stawianym mu wymaganiem jest wytrzymałość, tj. zdolność przeciwstawienia się działaniu naprężeń powstających w konstrukcji lub jej elemencie w czasie montażu i eksploatacji (uprawnienia budowlane).

Betony w budownictwie hydrotechnicznym

Beton zalicza się do materiałów kruchych, które są znacznie bardziej wytrzymałe na ściskanie niż rozciąganie: najwłaściwsze jego zastosowanie jest więc w elementach pracujących na ściskanie. Wynika stąd, że wytrzymałość na ściskanie jest podstawową cechą charakterystyki betonu.
W wielu konstrukcjach (zbiorniki i rury ciśnieniowe z wewnętrznym ciśnieniem hydrostatycznym, nawierzchnie dróg i lotnisk itp.) na beton działają naprężenia rozciągające. Beton musi być wtedy wytrzymały nie tylko na ściskanie, lecz i rozciąganie osiowe lub rozciąganie przy zginaniu (program egzamin ustny).

Betony w budownictwie hydrotechnicznym oraz specjalnym (np. chłodnie kominowe) powinny być nie tylko wytrzymałe, lecz również mrozoodporne i wodoszczelne. Betony do konstrukcji osłonowych, oprócz wymaganej wytrzymałości, powinny mieć możliwie najmniejszą przewodność cieplną i najlepsze właściwości izolacji akustycznej. Betony do budowy agregatów cieplnych powinny być żaroodporne itd.
Wytrzymałość betonu na ściskanie określa się poddając ściskaniu próbki kostkowe o wymiarach 15 x 15 x 15 cm (PN-75/B-06250) (opinie o programie).

Podstawami do oceny jakości betonu są: jego minimalna wytrzymałość na ściskanie, tzw. gwarantowana Rb, zapewniona przez producenta z prawdopodobieństwem 95%, oraz związana z nią odpowiednim odchyleniem wytrzymałość średnia R, określona różnie, zależnie od warunków wykonania betonu (przemysłowych, przeciętnych i prymitywnych). Przemysłowe warunki wykonania betonu oznaczają, że wszystkie składniki są dozowane ciężarowo, przy stałym nadzorze nad wykonaniem betonu, a liczba próbek do kontroli wytrzymałości umownej Rub jest dla każdej partii betonu nie mniejsza niż 30. Pojęcie „partia betonu” oznacza ilość betonu o tych samych właściwościach, wyprodukowaną w okresie nie dłuższym niż dwa miesiące (segregator aktów prawnych).

Przeciętne warunki oznaczają, że cement jest dozowany ciężarowo, kruszywo -ciężarowo lub objętościowo, a liczba próbek do kontroli Rb jest mniejsza niż 30. Prymitywne warunki oznaczają, że wszystkie składniki są dozowane objętościowo, beton wykonywany jest bez nadzoru technicznego i bez kontroli jakości (promocja 3 w 1).