Wkładki i szczęki

Do przeginania stosuje się przyrząd z wymiennymi wałkami lub wymiennymi szczękami.
Wkładki i szczęki zaciskają próbkę na długości 25 mm. Wychylenie dźwigni w obie strony powinno wynosić 90° (program uprawnienia budowlane na komputer).

Zwykła próba statyczna ściskania polega na wyznaczaniu wytrzymałości na ściskanie, oznaczaniu wyraźnej granicy plastyczności, względnego skrócenia próbki oraz wyznaczaniu krzywej zależności naprężeń jako funkcji skróceń.
Ścisła próba statyczna ściskania polega na wyznaczeniu: współczynnika sprężystości podłużnej przy ściskaniu, umownej granicy sprężystości i umownej oraz wyraźnej granicy plastyczności (program uprawnienia budowlane na ANDROID).
Do badań stosuje się próbki o przekroju kołowym. Średnica d0 zależy od wymiarów i kształtu przekroju materiału, z którego pobierano odcinki próbne oraz od największej siły ściskającej w maszynie. Do badań stosuje się średnice próbek 10, 20 i 30 mm.

Wysokość próbki h zależy od rodzaju próby i sposobu pomiaru odkształceń i wynosi h = x d0, przy czym: x = 1,5 - dla próby zwykłej, x = 3,0 - dla próby ścisłej,
x = 10,0 - dla wyznaczenia współczynnika sprężystości podłużnej przy ściskaniu.
Próbki powinny być obrabiane mechanicznie. Powierzchnie czołowe muszą być szlifowane, prostopadłe do osi próbki (uprawnienia budowlane).

Próbę ściskania wykonuje się na prasach lub uniwersalnych maszynach wytrzymałościowych, które spełniają warunki już poprzednio opisane. Powierzchnie płyt naciskowych powinny być płaskie polerowane i twardsze od badanych próbek. Górna płyta naciskowa powinna mieć przegub kulisty. Do pomiaru skróceń, wyznaczania krzywej naprężeń i skróceń oraz umownej granicy plastyczności, wystarcza pomiar zmiany odległości płyt naciskowych dokonany za pomocą czujników o dokładności wskazań do 0,01 mm, umocowanych po obu stronach próbki (program egzamin ustny).

Długość pomiarowa

Długość pomiarowa równa jest wysokości próbki h. Do pomiaru skróceń przy wyznaczaniu granicy sprężystości i współczynników sprężystości podłużnej przy ściskaniu, należy stosować tensometry zakładane na próbkę i dające możność pomiaru skróceń z dokładnością nie mniejszą niż 0,0005 mm (tensometr lusterkowy Martensa lub tensometr Huggenbergera). Średnicę próbki d0 mierzy się z dokładnością do 0,02 mm w dwóch wzajemnie prostopadłych kierunkach i przyjmuje średnią z obu pomiarów (opinie o programie).

Średnicę należy zmierzyć w trzech miejscach na długości pomiarowej. Dopuszczalna różnica największej i najmniejszej średnicy może wynosić 0,05 mm. Powierzchnię przekroju oblicza się z najmniejszego wymiaru średnicy z dokładnością ± 0,3%. Powierzchnie czołowe próbek i płyt naciskowych należy starannie oczyścić. Oś próbki powinna pokrywać się z osią maszyny i środkiem przegubu płyty naciskowej. Przyrost naprężeń w trakcie ściskania nie powinien przekraczać 1 kG/mm2 na sekundę (segregator aktów prawnych).

Wyraźna granica plastyczności jest to naprężenie, przy którym występuje skrócenie próbki bez zwiększenia, a nawet przy zmniejszeniu, siły obciążającej. Stal wykazuje zdolność do odkształcania się w czasie, przy niezmiennym stanie naprężenia (tzw. pełzanie) oraz do zmiany stanu naprężenia, bez procesu odkształcania (tzw. relaksacja naprężeń). Zjawiska te występują w zasadzie jednocześnie i są ze sobą ściśle powiązane. Oddzielenie ich nie jest rzeczą łatwą, stąd również pomiar samej relaksacji naprężeń napotyka na znaczne trudności.

Oznaczenie wielkości relaksacji stanowi warunek zabezpieczenia pełnej nośności konstrukcji sprężonych oraz utrzymania wymaganej rysoodporności. Relaksację bada się metodami pośrednimi. Istnieje kilka metod pomiaru relaksacji stali w zależności od wielkości podlegającej pomiarowi (promocja 3 w 1).

Wyniki badania przebiegu relaksacji próbki stali należy podawać zaznaczając metodę pomiaru, inaczej bowiem wyniki różnych badań byłyby nieporównywalne. Metoda ta, stosowana przez Grifforda obciążona jest błędem, gdyż w miarę wzrostu siły powodującej wychylenie przy wykonywaniu kolejnych pomiarów występuje wydłużenie drutu.