Blog

06.04.2021

Wnętrza chałup łemkowskich

W artykule znajdziesz:

Wnętrza chałup łemkowskich

Wnętrza chałup łemkowskich

Wnętrza chałup łemkowskich były na ogół skromne i we wczesnym okresie rozwoju dość mroczne ze względu na niewielkie okienka, a także zaczernione dymem powały i ściany, brak było bowiem przewodów kominowych. Długo zachowały się w tym regionie dymne izby, zwane pekarniami, w których masyw pieca chlebowego i niżej uformowana nalepa, wykonane z kamienia lub gliny, zajmowały niekiedy jedną czwartą część powierzchni izby (program uprawnienia budowlane na komputer).

Gotowano na otwartym ogniu na nalepie, nad którą wisiał kocioł do podgrzewania wody. W piecu paliło się szczapami drewna, które suszyły się na poledniach, czyli belkach obiegających izbę poniżej powały. W starszych i uboższych domach w piekarni było miejsce ze żłobem i podłogą z dyli, przeznaczone dla krów. Występująca w zamożniejszych chałupach druga izba, była zdobiona rzędem obrazów o tematyce religijnej i mieściła skrzynie z wianem, łóżko gospodarzy i ozdobny stół (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

W kotlinach podkarpackich, wykorzystywanych do uprawy roli, drewno było trudniej dostępne niż w Karpatach. Jakkolwiek i tu przeważała wieńcowa konstrukcja ścian, jednak stosowano belki tarte grubości mniejszej niż w innych regionach górskich, często bieląc je na całych płaszczyznach lub tylko na złączach. Charakterystyczne są szerokie okapy i słomiana strzecha. Dość często na tych terenach można spotkać konstrukcję przysłupową. Chałupy krakowskie mają układ podłużny i są szerokofrontowe, usytuowane ścianą podłużną równolegle do drogi. Bywają jednotraktowe lub półtoratraktowe (uprawnienia budowlane).

Do chałupy dostawiano często stajnię, do której prowadziły wejścia zarówno z podwórza, jak i z sieni. Symetryczny układ części mieszkalnej, z szeroką, biegnącą na przestrzał sienią pośrodku i dwiema izbami po obu jej stronach, przypomina układ chałupy podhalańskiej, podobnie jak zdobienie środkowej belki (siestrzanu) podtrzymującej strop w’ izbie głównej. Istotne różnice zaznaczają się w: kolorystyce wnętrza izb. które są bielone i wyposażone w barwnie malowane sprzęty, kolorowe bukiety sztucznych kwiatów, pająki ze słomy i bibułki (program egzamin ustny).

Dachy chałup krakowskich

Dachy chałup krakowskich są czteropołaciowe. mniej strome niż na Podhalu i kryte strzechą słomianą. Szerokie okapy wspierają się na rysiach uformowanych z końców belek stropowych wysuniętych poza lico ściany zewnętrznej. Strych oświetlają niekiedy okienka wykonane w połaci dachowej.

Mają one charakterystyczny kształt i noszą nazwę wolich oczu.
Bardzo znamienne jest, że dach krakowski (łamany z szeroką warstwą między górną a dolną połacią) nie jest charakterystycznym przekryciem chałupy chłopskiej z okolic Krakowa. Stosowano go zawsze na budynkach bardziej wystawnych, np. karczmach i dworach (opinie o programie).
Ściany chałup krakowskich są stosunkowo wysokie, wieńcowe, najczęściej z węgłami na obłap lub w jaskółczy ogon.

Uszczelnienia belek są zatarte gliną i pomalowane na kolor niebieski. Niekiedy całe powierzchnie ścian są pobielone i ozdobione prostym ornamentem roślinnym. U Krakowiaków Wschodnich, zwłaszcza na Powiślu Dąbrowskim, do dziś maluje się całe chaty z zewnątrz i wewnątrz w wielobarwne bogate ornamenty kwietne. Wykonują to najczęściej tamtejsze kobiety. Szczególnie sławne z tej sztuki jest Zalipie, choć tego typu zdobienia występują też w Kłyżu i Ćwiekowie (segregator aktów prawnych). Maluje się nie tylko ściany budynków mieszkalnych, lecz także gospodarczych, studnie, psie budy, a we wnętrzach piece, sprzęty i ceramikę. Malowane bukiety kwiatowe, ornamenty pasowe, motywy pawi pokrywają płaszczyzny ścian i akcentują proste oboknia.

Bogatym detalem ciesielskim i malowanym zrębem ściany charakteryzowały się też chałupy podkrakowskiej wsi Bronowice (obecnie w granicach miasta Krakowa), rozsławionej dzięki weselu L. Rydla, opisanym przez St. Wyspiańskiego. Obramienia drzwi i okien były zdobione tu girlandami kwiatów malowanych na zielonym tle (promocja 3 w 1).

Często występowała w Bronowicach konstrukcja przysłupowa. spotykana też w innych miejscowościach ziemi krakowskiej. Zrębowa konstrukcja ścian upowszechniła się w regionie krakowskim w XIX w. Wcześniej stosowano tu także ściany sumikowo-łątkowe, a do połowy XIX w. powszechne zastosowanie miały ściany kosznicowe. oblepione z dwóch stron gliną i pobielone.

Najnowsze wpisy

25.03.2024
Egzaminy dla osób ukaranych

Osoby ukarane z tytułu odpowiedzialności zawodowej zgodnie z artykułem 96 Ustawy Prawo Budowlane, które zostały zobowiązane do ponownego zdania egzaminu,…

22.03.2024
Wniosek o ponowny egzamin na uprawnienia budowlane

Wniosek o ponowne wyznaczenie terminu egzaminu na uprawnienia budowlane należy złożyć w przypadkach, kiedy nie możesz uczestniczyć w wyznaczonym terminie…

53 465

użytkowników zdobyło uprawnienia budowlane z nami

98%

powtarzalności bazy pytań na egzaminie pisemnym i ustnym

32

sesje egzaminacyjne doświadczeń i nauki razem z nami

53 465

użytkowników zdobyło uprawnienia budowlane z nami

98%

powtarzalności bazy pytań na egzaminie pisemnym i ustnym

32

sesje egzaminacyjne doświadczeń i nauki razem z nami