Wody artezyjskie

W Poznaniu wody artezyjskie trzeciorzędu dają samowypływ na wysokość ok. 1 m nad terenem, we Wronkach wody te dają samowypływ ok. 12 m nad terenem (program uprawnienia budowlane na komputer). Wody artezyjskie niecki poznańskiej są na ogół bardzo miękkie (w Poznaniu 3°n) i słabo żelaziste. Poza tym wody te zawierają zwykle dość duże ilości substancji organicznych (z piasków lignitowych) i pewną zawartość wolnego dwu tlenku węgla (C02), co może spowodować rdzewienie rur. Jakość wody pod względem higienicznym jest dość dobra. Wody z trzeciorzędu - na skutek czerpania ich z większej głębokości niż wody czwartorzędu - mają temperaturę wyższą od wód z czwartorzędu; np. w Warszawie przy głębokości czerpania ok. 220 m mają temperaturę ok. + 14,5°C; w Poznaniu przy głębokości czerpania ok. 120 m - temperaturę ok. + 12,5°C (program uprawnienia budowlane na ANDROID). Wody z triasu, występujące na Śląsku i w zachodniej części woj. krakowskiego, są dość miękkie (około 10°n) i średnio żelaziste.
Przy czerpaniu wody z wodociągu miejskiego otrzymuje się wodę w zasadzie spełniającą warunki higieniczne (woda nadająca się do picia, o ilości bakterii okrężnicy najwyżej 1 na 50 cm3 wody) oraz nie nadmiernie żelazistą (ilość żelaza Fe poniżej 0,3 mg na 1 litr wody). Natomiast woda z wodociągów miejskich dla wiciu zastosowań przemysłowych może mieć zbyt dużą twardość. W związku z tym w szeregu przemysłów (zasilanie kotłów w elektrowniach i elektrociepłowniach, przemysł farbiarski, pralnie usługowe, różne przemysły chemiczne itp.) wodę miejską, kierowaną do produkcji, oczyszcza się ze związków wapnia i magnezu przez zmiękczanie (uprawnienia budowlane). Często stosowanym urządzeniem do zmiękczania jest filtr kationitowy inaczej zwany permutytowym. Perinutyty sodowe są to związki sodu z krzemianami glinowo- potasowymi.
Reakcja chemiczna, która odbywa się w filtrze kationitowym, przedstawia się następująco: kwaśny węglan wapnia rozpuszczony w wodzie [Ca(HC03)2] -fi permutyt sodowy. Na (Per.)] kwaśny węglan sodowy rozpuszczony w wodzie [Na2(HC03)2] fi permutyt wapniowy [Ca (Per.)2j. Permutyt do filtrów stosujemy w postaci zielonego piasku o średnicy ziaren od 0,5 do 2 mm (program egzamin ustny).

Prędkość filtrowania wody

Po pewnym czasie działania filtru kationitowego wapień (Ca) z wody zmiękczającej zastąpi w całości sód (Na) zawarty w grysie permutytowym i filtr przestaje być skuteczny; wówczas filtr ten można regenerować przepuszczając przez niego wodę z solą kuchenną (NaCl) (opinie o programie).
Przy regeneracji otrzymujemy następującą reakcję chemiczną: Ca(Per)2 -fi 2 NaCl = CaCl2 (chlorek wapnia) -fi 2Na (Per). W rezultacie otrzymujemy ponownie permutyt sodowy [Na (Per.)] zdolny do dalszej pracy przy zmiękczaniu wody. Przed wprowadzeniem wody na filtr kationitowy należy wodę pozbawić dwutlenku węgla (C02), który działa szkodliwie na permutyt wypierając z niego części sodu. Dla usunięcia nadmiaru dwutlenku węgla (C02) w urządzeniu do zmiękczania wody stosuje się na początku filtr z grysu marmurowego, z którym to grysem dwutlenek węgla łączy się zwiększając nieco początkową twardość wody. Filtr kationitowy konstruuje się w zamkniętym zbiorniku stalowym (segregator aktów prawnych).
Prędkość filtrowania wody w filtrze kationitowym wynosi od 5 do 18 m3 wody na godzinę, co daje od 100 do 400 m3 wody na dobę na 1 m2 powierzchni złoża w zbiorniku (to jest na ok. 1 m2 przekroju zbiornika). Średnio można przyjąć ok. 10 m3 wody na godzinę na 1 m2 przekroju zbiornika (przy twardości wody ok. 15°n przy grubości warstwy filtracyjnej ok. 0,6 m). Przykładowo przy zbiorniku o średnicy D = 1,5 m,1,7 m2, wydajność tego zbiornika wyniesie ok. 17 m3 wody na godzinę, tj. około 400 m3 na dobę. Szybkość przepływu wody przez zbiornik zależy przede wszystkim od twardości wody i następnie od wysokości warstwy filtracyjnej (promocja 3 w 1).