Założenie kościoła Karmelitów

Zatrzymujemy się przed pałacem Tyszkiewiczów, by po chwili wkroczyć w zagłębione wnętrze przed kościołem Wizytek; pałac Rady Ministrów sygnalizuje otwierające się po chwili założenie kościoła Karmelitów z pomnikiem Mickiewicza, za masywem św. Anny występowa! dumny zarys Zamku. Zamknięciem widokowym ostatniego, północnego odcinka Krakowskiego Przedmieścia jest kolumna Zygmunta rysująca się na tle dachów i wież Starego Miasta (program uprawnienia budowlane na komputer).

Krakowskie Przedmieście jest więc w obecnym układzie typowym przykładem kompozycji cyklicznej, nie wysuwającej jednej bezspornej dominanty, lecz składającej się z szeregu napięć i spadów wyrazu plastycznego, zwieńczonych lokalnymi dominantami poszczególnych ogniw. Kolejne rozwijanie się coraz to nowych obrazów i stopniowe otwieranie się wnętrz, nawet w ramach każdego ogniwa, stanowi charakterystyczny walor kompozycyjny założenia, jemu tylko właściwy (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Żywiołowość, malowniczość układu Krakowskiego Przedmieścia nie ma nic wspólnego z bezładem, brakiem wewnętrznej spoistości. Kompozycja ma wyraźnie i logicznie zaakcentowany początek i koniec; ma powtarzający się motyw architektoniczny w postaci rozchylającej się przestrzeni z ustawioną we wklęsłym narożniku wielką bryłą świątyni; ma kilka logicznie usytuowanych dominant odmierzających krańce cyklicznych ogniw, ma jedność stylistyczno-architektoniczną. Stopień wewnętrznego zorganizowania kompozycyjnego jest bardzo wysoki - tyle tylko, że organizacja ta opiera się na zasadach malowniczego kształtowania zamkniętych wnętrz. Tak pojęta kompozycja Krakowskiego Przedmieścia dojrzewała w ciągu trzech stuleci (uprawnienia budowlane).

Specyficzne rysy

Powstanie dzisiejszego układu Krakowskiego Przedmieścia mimo fragmentaryczności zadań budowlanych tego okresu mogło dojść do skutku dzięki właściwemu zrozumieniu przez poszczególnych budowniczych roli i sensu danej sytuacji, dzięki selekcji istotnych, żywotnych elementów dziedzictwa budowlanego oraz dążności do takich przeobrażeń, które by tradycyjne tendencje kompozycyjne najpełniej dopowiedziały i rozwinęły (program egzamin ustny). Taką rolę odegrało przede wszystkim usytuowanie kościołów Karmelitów i Wizytek pochodzące z XVII i początku XVIII wieku oraz odbudowa w barokowej szacie kościoła św. Anny. W drugiej połowie XVIII wieku i na początku XIX nastąpiła przebudowa neoklasyczna większości dominant założenia. Zwróćmy jednak uwagę na fakt, że klasycyzm Krakowskiego Przedmieścia ma swe specyficzne rysy zbliżające go do wątków renesansowo-barokowych ciążących na dotychczasowym obliczu zespołu (opinie o programie). Wymieńmy więc elewację kościoła Karmelitów przebudowaną przez E. Schroegera (r. 1781), a będącą jedynym w swoim rodzaju przykładem syntezy barokowej plastyki ściany i soczystości sylwety, z klasycystycznie zwięzłymi elementami porządkowymi. Wzniesienie przez P. Aignera w r. 1788 elewacji kościoła bernardyńskiego w kompozycji ogólnej i w charakterze plastyki zdradza przemożne pokrewieństwa z palladiańskimi kanonami późnego renesansu (segregator aktów prawnych).

W 30 lat później dokonano rozbiórki kościoła Dominikanów-Obserwantów; na jego miejscu powstał gmach Towarzystwa Przyjaciół Nauk - późniejszy Pałac Staszica - dzieło Antoniego Corazziego. Geneza kompozycyjna tej budowli byłajuż przedmiotem wielu badań. Tak więc A. Lauterbach wysunął w r. 1930^[1] hipotezę, że Corazzi komponował Pałac Staszica pod wpływem widzianego po drodze do Polski w Trieście nowozbudowanego pałacyku mieszkalnego tamtejszego kupca Carciottiego. Hipoteza ta oparta była na analogicznej ilości kondygnacji oraz osi okiennych, natomiast poza zasięgiem rozważań jej autora znalazły się takie sprawy, jak jedyny w swoim rodzaju temat architektoniczny Pałacu Staszica, którym nie jest ani portyk (występujący w rzekomym „pierwowzorze" z Triestu), ani drobna kopułka wieńcząca, lecz swoisty zestaw dwu zryzalitowanych ogniw dwukolumnowych ujmujących centralne przęsła z łukowymi oknami i zwieńczonych wgłębioną, pokrytą płaskorzeźbami attyką (promocja 3 w 1).