Zasady obliczania odstępu szczelin

Zadaniem szczeliny dylatacyjnej jest umożliwienie płycie betonowej przesunięć poziomych, powstających przede wszystkim wskutek rozszerzania się i kurczenia betonu pod wpływem zmian temperatury. Z tego względu szczelina taka musi przebiegać przez całą grubość płyty i mieć odpowiednią szerokość, umożliwiającą wydłużenie płyt bez szkodliwego wzrostu w nich naprężeń ściskających.
Zasady obliczania odstępu szczelin oraz ich szerokości.

Praktycznie szerokość szczelin przyjmuje się przy odstępach pomiędzy szczelinami dylatacyjnymi mniejszych od 40 m w granicach 10 do 20 mm, a przy odstępach większych od 40 m w granicach 20 do 25 mm (program uprawnienia budowlane na komputer).
Polskie przepisy określają szerokość szczelin dylatacyjnych na 10 do 20 mm. Szczeliny kontrakcyjne (skurczowe). Szczeliny kontrakcyjne mają przeciwdziałać naturalnym pęknięciom płyt, spowodowanym bądź zjawiskiem skurczu (tarcia), bądź odkształceniami podłoża.
Zasadnicza różnica między szczeliną kontrakcyjną a dylatacyjną polega na tym, że szczelina ta może być znacznie węższa. Jako wypełnienie szczeliny kontrakcyjnej wystarcza np. tylko wkładka papy bitumicznej. Ponadto szczelina-ta może być wykonana tylko w górnej warstwie płyty z pozostawieniem możliwości naturalnego pęknięcia warstwy dolnej pod szczeliną; w takim przypadku otrzymuje nazwę szczeliny pozornej.

Szczeliny stykowe stanowią pewien szczególny przypadek szczelin kontrakcyjnych. Są one stosowane jako szczeliny podłużne nawierzchni, jako szczeliny oddzielające właściwą jezdnię od opasek betonowych, lokalnych poszerzeń oraz jako szczeliny robocze poprzeczne. W zasadzie szczeliny stykowe powstają, gdy świeżą masę betonową układa się po przerwie w betonowaniu (program uprawnienia budowlane na ANDROID).
Odstępy między szczelinami.

Na wielkość odstępu między szczelinami dylatacyjnymi mają wpływ takie czynniki jak:
- wahania temperatury,
- skurcz twardniejącego betonu,
- nawilgocenie płyt,
- konstrukcja samych płyt, wytrzymałość betonu, zbrojenie albo brak zbrojenia płyt,
- rodzaj podłoża (uprawnienia budowlane).

Ustalanie odstępów między szczelinami na podstawie teoretycznych rozważań daje wyniki zawyżone, co potwierdzają obserwacje zachowania się nadmiernie długich płyt wykonanych nawierzchni, w których niejednokrotnie powstają dodatkowe szczeliny naturalne (pęknięcia) (program egzamin ustny).

Układ szczelin w planie

Przyczyną powstawania tych pęknięć jest niewątpliwie nieuwzględnienie w obliczeniach takich czynników jak:
- dodatkowych oporów, wynikających z nierówności podłoża i zazębiania się o nie płyty betonowej, co w znacznym stopniu podnosi współczynnik tarcia,
- ciągłych zmian stopnia nawilgocenia, gdyż płyta narażona jest na prędkie nawilgocanie w czasie opadów atmosferycznych, a potem szybkie wysychanie,
- skurcz lub pęcznienie betonu ujawniające się już w okresie dojrzewania (opinie o programie).
Dotychczasowe obserwacje nawierzchni betonowych wskazują na celowość stosowania raczej płyt krótkich.

Przy podłożu nie wykazującym tendencji do pęcznienia i powiększania objętości przy zamarzaniu zaleca się stosowanie szczelin poprzecznych w odległości 8-T-10 m, natomiast przy podłożach niepewnych odległość między szczelinami powinna być zmniejszona do 5 m.
Wytyczne stosowania szczelin w niektórych krajach (segregator aktów prawnych).
Najczęściej zarówno ze względów technicznych, jak i ekonomicznych stosuje się dwojakie szczeliny poprzeczne: dylatacyjne i skurczowe.

Odległość między szczelinami dylatacyjnymi może wtedy wynosić 30 i więcej metrów z tym zastrzeżeniem, że między dwiema szczelinami dylatacyjnymi wykonane będą lub więcej szczeliny skurczowe.
Szczeliny poprzeczne. Szczeliny poprzeczne w zasadzie zakłada się prostopadle do osi drogi. W uzasadnionych przypadkach wykonuje się je ukośnie do osi drogi, np. w przypadkach ukośnych obiektów drogowych (mostów i przepustów); należy je wówczas zakładać równolegle do osi przepustu lub opór mostowych (promocja 3 w 1)..