Zawartość nierozpuszczalnego osadu

Glinian trójwapniowy C3A wytwarza regularne kryształy, jednak przy zastygnięciu w postaci szkła tworzy amorficzną fazę międzywęzłową (program uprawnienia budowlane na komputer)..
Żelazoglinian czterowapniowy C4AF jest w rzeczywistości roztworem stałym, zawierającym różne składniki, poczynając od C2F i kończąc na C6A2F, jednak opis w postaci C4AF jest dogodnym uproszczeniem.

Rzeczywista ilość poszczególnych składników ulega znacznym wahaniom w poszczególnych cementach i istotnie przez odpowiednie dozowanie materiałów uzyskuje się różne gatunki cementów. W USA próbuje się ustalać właściwości cementów używanych do różnych celów przez podawanie granicznych zawartości czterech podstawowych składników, obliczanych na podstawie chemicznej analizy zawartości tlenków (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Postępowanie takie umożliwiłoby zaniechanie licznych zazwyczaj podejmowanych badań fizycznych. Niestety jednak, skład cementu nie jest w ten sposób obliczany dosta tecznie dokładnie, a ponieważ ponadto postępowanie takie nie określa wszystkich istotnych właściwości cementu, przeto nie może ono zastąpić bezpośredniego badania wymaganych cech. Ogólny pogląd na skład cementu można uzyskać na podstawie tablicy 1-2. W tablicy 1-3 podano zawartości tlenków w typowym cemencie oraz zestawienie zawartości poszczególnych składników, obliczonych za pomocą równań Bogue’a podanych uprzednio.

Wyjaśnienia wymagają dwie pozycje w tabl. 1-3. Zawartość nierozpuszczalnego osadu, określonego za pomocą działania kwasem chlorowodorowym, jest miarą zanieczyszczenia cementu, spowodowanego w przeważającej mierze zanieczyszczeniami w gipsie. Norma BS 12: 1958 ustala dopuszczalną zawartość nierozpuszczalnego osadu równą 1,5% masy cementu. Straty wskutek prażenia określają zakres karbonizacji i hydratacji wolnego wapna i wolnego tlenku magnezowego na skutek wystawienia cementu na oddziaływania atmosferyczne (uprawnienia budowlane).

Zmiana składu tlenków

Maksymalna strata wskutek prażenia przy 1000°C 1), dopuszczalna wg normy BS 12: 1958, wynosi 3% w przypadku cementów używanych w klimacie umiarkowanym i 4% w przypadku cementów używanych w klimacie tropikalnym. Ponieważ zhydratyzowane wolne wapń jest składnikiem nieszkodliwym, zatem przy danej zawartości wolnego wapna w cemencie większa strat wskutek prażenia jest faktycznie korzystna.

Zmiana składu tlenków w cemencie wpływa znacznie na zawartości poszczę ogólnych składników podstawowych. W tablicy tej cement nr 1 jest  typowy cement szybkotwardniejący Gdy zawartość wapna zmniejszy się c 3%, wówczas odpowiedniemu przyrostowi zawartości innych tlenków w cemencie nr 2 towarzyszy poważna zmiana stosunku C2S : C3S. Dla cementu nr 3 pokazano zmianę zawartości glinu i żelaza o 1,5% w porównaniu z cementem nr 1. Zawartość wapna i krzemionki pozostaje nie zmieniona, jednak proporcje zawartości krzemianów, jak również proporcje zawartości C3A i C4AF ulegają poważnym zmianom (program egzamin ustny).

Jest oczywiste, że nie należy przecenić znaczenia kontroli zawartości tlenków w cemencie. W przypadku cementów zwykłych oraz szybko- twardniejących suma zawartości obu krzemianów ulega zmianom jedynie w wąskich granicach. W ten sposób zmiana składu zależy w głównej mierze od stosunku zawartości CaO do Si02 w surowcach. Schemat procesów powstawania i hydratacji cementu portlandzkiego (opinie o programie).
Reakcje, dzięki którym cement portlandzki nabiera cech wiążących, przebiegają w zaczynie wodno-cementowym.

Związki w rodzaju tych, które występują w cemencie, mogą reagować z wodą na dwa sposoby. Przy pierwszym następuje bezpośrednie dołączenie kilku molekuł wody - jest to właściwa reakcja hydratacji. Przy drugim sposobie następuje hydroliza. Jest jednakże rzeczą dogodną i ogólnie przyjętą stosować termin hydratacja do wszystkich reakcji cementu z wodą, tj. zarówno do właściwej hydratacji, jak i do hydrolizy (segregator aktów prawnych).

Przed około 90 laty Le Chatelier jako pierwszy zauważył, że produkty hydratacji cementu są chemicznie takie same, jak produkty hydratacji jego poszczególnych składników, przy zachowaniu podobnych warunków doświadczenia. Zostało to później potwierdzone przez Steinoura oraz Bogue’a i Lercha z zastrzeżeniem, że same produkty reakcji mogą wpływać jeden na drugi lub też mogą oddziaływać z innymi składnikami (promocja 3 w 1).