Zespoły drewnianego budownictwa

Dopiero w ostatnich latach zwrócono uwagę na międzywojenne zespoły drewnianego budownictwa pensjonatowego, m.in. w Czarneckiej Górze oraz na prowincjonalne osiedla przyfabryczne, z których najciekawszym wydaje się drewniany zespół robotniczych domków przy kamieniołomach w Wiśniówce koło Kielc z 1936 r (program uprawnienia budowlane na komputer).

Z okresu powojennego uwzględniono w spisie socrealistyczny gmach Komitetu Wojewódzkiego PZPR i Sienkiewiczowską Dzielnicę Mieszkaniową w Kielcach projektu Jerzego Żukowskiego.
Liczną grupę zabytków stanowią dzieła sztuki ogrodowej, z reguły zaniedbane. często zdewastowane lub nawet wycięte. Ślady najstarszych założeń ogrodowych związane są z klasztorami, głównie cysterskimi (program uprawnienia budowlane na ANDROID). W Jędrzejowie, gdzie prze kazy upewniają o istnieniu ogrodu średniowiecznego, zachowały się jedynie XVI- wieczne pozostałości.

Wyraźne ślady renesansowego ogrodu wodnego czytelne są przy zamku biskupim w Bodzentynie, a także w rozległym założeniu manierystycznym „zamku na Mirowie" w Książu Wielkim, gdzie ogród połączony był z dużym zespołem stawów u podnóża góry zamkowej. Przeważającą większość stanowią parki przy dworach i pałacach, na ogół z XVIII w., o różnym stopniu zachowania dawnej kompozycji krajobrazowej (uprawnienia budowlane). Do najcenniejszych należy klasycystyczny park przy pałacu Morsztynów w Czarkowych, włączony w rozległy obszar skomponowanego krajobrazu.

Włoski ogród przy dworze w Mirogonowicach został uzupełniony później o część krajobrazową. Do licznych krajobrazowych kompozycji XlX-wiecznych wykorzystujących starsze założenia należy park dworski w Gnojnic uformowany na XVI-XVII-wiecznym ogrodzie połowy ubiegłego stulecia pochodzą trzy następne założenia. Park przy dworze w Krzeięeieach wpisany został w rozległą wodną kompozycję połączoną z malowniczym krajobrazem doliny rzeczki Mierzawy (program egzamin ustny). Kompozycyjne walory parków w Chrobrzu i Górach Pińczowskich uzupełnia wyjątkowo zróżnicowany i bogaty gatunkowo drzewostan.

Niezwykle wysmakowaną formę otrzymał w końcu XIX w. niewielki wielownętrzowy park w Krzelowie, powiązany długą osią kompozycyjną z. górą Białowieża. Do wyjątków należy duży zespół pawilonów i małej architektury zachowany w parku pałacowym w Końskich.
Osobną grupę stanowią parki folwarczne oraz. dość liczne rozległe kompozycje krajobrazowe. Obejmują one sąsiadujące wsie (Lasków i Tarszawa), kompozycyjne dominanty osiedli (Małogoszcz), a także wiążą widokowo osady z rozłogami otaczających je pól (opinie o programie).

Budownictwo masowe

Niewielką, ale nadal ciekawą grupę stanowią parki publiczne. Należą do nich parki zdrojowe w Busku-Zdroju i Solec-Zdroju, parki miejskie w Kielcach i Miechowie oraz. park hutniczy w Ostrowcu Świętokrzyskim.
Dotychczasowe metody realizacji budynków wiejskich ukształtowały się pod wpływem szeregu czynników, spośród których najbardziej istotnymi były:
a) program zajęć ludności wiejskiej,
b) poziom zamożności względnie aktualna koniunktura społeczno-gospodarcza,
c) występowanie i rodzaj materiałów miejscowych,
d) poziom rzemiosła budowlanego, stosowane narzędzia i technik wykonawcze,
e) ogólny poziom oświaty i kultury ludności wiejskiej (segregator aktów prawnych).

W budownictwie wiejskim w Polsce występowały w ciągu wieków różnorodne typy budynków zarówno pod względem tematyki programowej jak również rodzaju zastosowanych materiałów budowlanych i metod wykonania. Jeśli chodzi o budownictwo masowe, tzn. budynki mieszkalne i inwentarsko-gospodarcze, szczególnie jaskrawe różnice w zakresie metod wykonania występowały w drugiej połowie XIX wieku; nastąpił wtedy podział ludności wiejskie] na bogaczy i biedotę, co znalazło między innymi odbicie również w budownictwie (promocja 3 w 1).

Chłopi bogaci, dysponujący odpowiednim kapitałem, mogli pozwolić sobie na budowę większych i bardziej okazałych budynków mieszkalnych, pomieszczeń dla płodów rolnych i inwentarza żywego. Natomiast chłopi biedni mogli z trudem wyżywić siebie i swoją rodzinę, a zatem z ledwością mogli zdobyć się tylko na najbardziej prymitywne budownictwo.