Badania kontrolne

Badania kontrolne powinny mieć charakter systematycznych badań kompleksowych i powinny być prowadzone w takim stopniu, aby nie dopuścić do powstania usterek w jakimkolwiek procesie technologii budowy (program uprawnienia budowlane na komputer).
Wszystkie badania kontrolne prowadzone przy budowie nawierzchni betonowych można podzielić na trzy główne grupy:
- badania materiałów przed budową nawierzchni,
- badania kontrolne betonu i podłoża gruntowego podczas budowy,
- badania wykonanej nawierzchni.

Wymienione grupy badań wykonuje się zarówno w laboratoriach centralnych (stałych), jak i polowych wyposażonych w odpowiednie urządzenia umożliwiające:
- kontrolę właściwości cementu,
- szczegółowe badania właściwości kruszywa,
- ustalanie składu mieszanek betonowych,
- sporządzanie próbek kontrolnych i ich badanie,
- badanie podłoża gruntowego, a w szczególności stopnia jego zagęszczenia oraz nośności (uprawnienia budowlane)

Badania materiałów przed budową nawierzchni. Do zakresu kontrolnych badań materiałów przed budową należą:
a) orientacyjne badania właściwości cementu, polegające na określeniu jego stanu zachowania, czasu wiązania i stałości objętości,
b) badania właściwości kruszywa, polegające na określeniu rodzaju i kształtu ziarn, zanieczyszczeń organicznych i pylastych oraz uziarnienia; dla grysów sprowadzonych z kamieniołomów zwykle wystarczają badania wstępne przed rozpoczęciem budowy, natomiast kruszywa naturalne, jak piaski żwiry i po- spółki wobec wielkiej ich niejednorodności powinny być badane przy każdej nowej dostawie;
c) badania przydatności wody zarobowej,
d) projektowanie mieszanek betonowych, polegające na najbardziej właściwym dobraniu wzajemnego stosunku składników, wykonaniu kompletu próbek kontrolnych oraz zbadaniu ich cech wytrzymałościowych i fizycznych (czynność tę należy powtarzać za każdym razem przy zmianach właściwości cementu lub kruszywa).

Nawierzchnie betonowe

Badania w czasie budowy nawierzchni. Badania te mają na celu prowadzenie stałej i systematycznej kontroli jakości podłoża nawierzchni, materiałów składowych masy betonowej oraz ich zestawu jak i własności wytrzymałościowych ciał próbnych sporządzonych z produkowanej masy betonowej (uprawnienia budowlane).
Niezależnie od powyższych badań należy prowadzić kontrolę geometrii sprofilowanego podłoża gruntowego oraz wykonywanej nawierzchni.
Sprawdzenie zagęszczenia podłoża należy wykonywać co najmniej w dwóch miejscach na każde 100 m podłoża przygotowanego do układania nawierzchni. Badanie to ma na celu ustalenie wskaźnika zagęszczenia podłoża gruntowego (program egzamin ustny). Wskaźnik ten dla górnych warstw podłoża gruntowego powinien osiągać 0,95-r-0,98, a dla położonych niżej może być nieco niższy i zawierać się w granicach 0,85-0,90.

Sprawdzenie podbudowy obejmuje zarówno sprawdzenie jej jakości, jak i geometrycznych kształtów. Sprawdzenia jakości, a w szczególności jednorodności podbudowy można dokonać za pomocą przyrządu zwanego ugięciomierzem (np. ugięciomierz Benkelmana) lub przez obciążenie płytami (opinie o programie).
Kontrola geometrycznych wymiarów podbudowy polega na sprawdzeniu ich zgodności z danymi wg projektu; należy jej dokonywać co najmniej 3 razy na każde 100 metrów podbudowy.
Badanie jakości materiałów ma na celu sprawdzenie, czy dostarczane materiały nie wykazują odstępstw od materiałów, na podstawie których została zaprojektowana masa betonowa.

Jakość masy betonowej sprawdza się każdego dnia przez sporządzanie próbek kontrolnych. Norma PN-61/S-96015 „Nawierzchnie betonowe” określa, w jakiej ilości w zależności od postępu robót należy wykonywać próbki, a PN-63/B-06250 - w jaki sposób wykonuje się badania (segregator aktów prawnych).
Również należy dokonywać sprawdzenia składu granulometrycznego zestawu materiałów masy betonowej, szczelności, konsystencji i urabialności masy betonowej i to każdorazowo przy ustalaniu składu masy oraz zawsze w wątpliwych przypadkach.

Jakość wykonania zbrojenia, szczelin, dyblowania i kotew sprawdza się bezpośrednio w czasie budowy. W kontroli tej należy zwrócić specjalną uwagę na zgodność wykonania z projektem oraz dostateczność zabezpieczenia przed odchyleniami w czasie układania i zagęszczenia masy betonowej (promocja 3 w 1).