Baza robocza

W przypadku budowli o ważniejszym znaczeniu punkty odniesienia stabilizujemy żelbetowymi słupami na głębokości poniżej zamarzania gruntu. Na górnej powierzchni każdego słupa wbijamy metalowy sworzeń z nacięciem, który może służyć równocześnie jako reper roboczy. Znaki te bardzo często są pomocne przy zakładaniu tzw. baz roboczych obiektu (program uprawnienia budowlane na komputer). Baza robocza jest to bardzo dokładnie wyznaczona rama prostokątna o bokach równoległych do osi głównych obiektu. Służy ona do wyznaczania poszczególnych osi i elementów konstrukcji w czasie budowy i montażu. Bazę roboczą zakładamy w takiej odległości od projektowanej budowli, aby jak najmniej była narażoną na zniszczenie, zwykle w odległości 5-h15 m. Najczęściej jej położenie ustalamy wtedy, gdy są już wytyczone narożniki obiektu oraz zaawansowane są roboty ziemne. Bazy robocze możemy również tyczyć bezpośrednio z osnowy realizacyjnej. Usytuowanie bazy roboczej w stosunku do projektowanej budowli (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Najpierw wytycza się jeden z podłużnych boków ramy, np. AB, odmierzając jego obliczoną długość taśmą stalową co najmniej trzykrotnie z uwzględnieniem ewentualnych poprawek komparacji, na nachylenie terenu i termicznej, żeby otrzymać dokładność nie mniejszą niż 1:10 000 (uprawnienia budowlane). Wytyczone punkty A i B utrwala się trzpieniami stalowymi z naciętymi krzyżykami, osadzonymi w słupach betonowych o wymiarach ok. 20x20x 100 cm. Z kolei na punkcie A ustawia się teodolit i odkłada kąt równy 90° od kierunku AB przy jednym położeniu lunety. Na wytyczonym w ten sposób kierunku odkłada się taśmą stalową długość 1 = AD, tj. równą długości krótszego boku ramy, i oznacza otrzymany punkt D’ gwoździem wbitym w pal drewniany. Następnie mierzy się dokładnie kąt a’ = BAD’ przy dwóch położeniach lunety w 2 lub 3 seriach z przesunięciem limbusa między seriami o 90° lub o 60° (program egzamin ustny).

Poprawkę odkłada się od punktu D’ prostopadle do AD’ w odpowiednim kierunku i otrzymuje punkt D", w którym wbija się gwóźdź wyjęty z punktu D’. Następnie celuje się teodolitem z punktu A do punktu D" i kreśli na czole pala po obu stronach wbitego gwoździa kierunek AD" (opinie o programie). Mierzy się dokładnie, jak przy wyznaczeniu boku AB, długość AD" i oblicza się poprawkę d₂ = AD-AD", którą odkłada się w odpowiednią stronę od punktu D" na kierunku AD" otrzymując wierzchołek D ramy. Punkt D oznacza się gwoździem wyjętym z punktu D". Następny wierzchołek bazy C wyznacza się w ten sam sposób z punktu B. Po wytyczeniu punktu C należy pomierzyć długość boku CD oraz przekątnych AC i BD, a także kąty między bokami i przekątnymi. Odchyłki długości pomierzonych i obliczonych nie powinny przekraczać kilku mm. Po zakończeniu tyczenia bazy utrwala się jej punkty D i C tak jak punkty A i B. Następnie wyznacza się za pomocą niwelacji geometrycznej wysokości punktów A, B, C, D jako reperów roboczych nawiązanych do geodezyjnej osnowy wysokościowej (segregator aktów prawnych).

Na bokach ramy wytycza się na podstawie danych obliczonych i utrwala punkty znajdujące się na przedłużeniach osi lub bocznych płaszczyzn fundamentów, słupów, ścian i innych zasadniczych elementów budynku. Punkty te wyznacza się taśmą i teodolitem przy dwóch położeniach lunety. W przypadku założenia ramy przed rozpoczęciem wykopów od jej boków tyczy się również linie robót ziemnych, ale z dokładnością mniejszą (do 1 dm) za pomocą węgielnicy i ruletki. Aby utrwalić w terenie położenie wytyczonych punktów i linii budynku, ułatwić pomiary i zapewnić stałą kontrolę przebiegu budowy, zakłada się pomiarowe ławy drewniane mniej więcej równoległe do ścian budynku. Mogą one być ciągłe lub przerywane (promocja 3 w 1). Ławy rozmieszcza się przy narożnikach i na przedłużeniu kierunków ścian w odległości co najmniej 0,5 m na zewnątrz od górnych krawędzi skarp wykopów. W odstępach 3-4 m wkopuje się pale o średnicy 15-20 cm na głębokości ok. 1 m.