Bezpośrednie zlecenia
Wszystkie wytwórnie pracowały wyłącznie na podstawie otrzymanych zleceń bezpośrednich, co wynikało z zasad samodzielnego rozrachunku gospodarczego przedsiębiorstwa. Powodowało to w pewnych okresach spiętrzenie produkcji, w innych natomiast przestoje, które wykorzystywane były na konserwację sprzętu i urządzeń oraz porządkowanie powierzchni produkcyjnych (hal i placów) (program uprawnienia budowlane na komputer).
Produkcja rytmiczna na skład w tych warunkach okazała się niemożliwa, ponieważ:
- wymagałaby zmiany przepisów odnoszących się do rozrachunku gospodarczego, form kredytowania, sprzedaży wyrobów itp.,
- stosowany asortyment wyrobów występowałby przeważnie w krótkich seriach (z wyjątkiem pustaków ściennych, stropowych i belek stropowych), co byłoby następstwem zamówień nadmiernej ilości typów względnie typorozmiarów elementów.
Największa stosunkowo liczba typorozmiarów występowała w grupie elementów konstrukcyjnych BK. Należy stwierdzić, iż elementy w tej grupie nie stanowiły bynajmniej kompletów konstrukcji umożliwiających całe zestawy budynków wiejskich, lecz ograniczały się przede wszystkim do fragmentów przekryć płaskich (stropy) o najróżnorodniejszych wymiarach i kształtach. Tak duże zróżnicowanie typów prowadzi w konsekwencji do wzrostu kosztów nakładowych na formy
produkcyjne i zwiększenie nakładów robocizny, wskutek konieczności zmian ciągów i cykli produkcyjnych (program uprawnienia budowlane na ANDROID).
Kształtowanie się kosztów form w miarę wzrostu ilości typorozmiarów elementów, poniesione w badanym okresie jednorocznym. Z wykresów tych wynika, że wraz ze wzrostem liczby typorozmiarów elementów wzrasta również udział kosztów form w ogólnych nakładach finansowych. Wyjątkowo niskie koszty form występowały we Wrocławiu, ponieważ tuż przed badanym okresem zakład wyposażony został w nowe komplety form (uprawnienia budowlane).
Zjawisko krótkoseryjności
Pomimo to koszty uzupełnienia form. Nakłady finansowe na formy dla produkcji prefabrykatów według procentowego udziału w poszczególnych grupach tematycznych w wytwórni Wrocław- Klecina (opis w tekście) dek rozdzielczych, sworzni, grzebieni itp.) niezbędne przy drobnych zmianach asortymentu produkcyjnego, jak np. zmianach wymiarów, również wzrosty w miarę zwiększania się liczby typorozmiarów (program egzamin ustny).
Szczególnie wysokie koszty nakładowe na formy występują przy krótkich seriach wyrobów. Na przykład przy produkcji płyt stropowych „DECE”, wykonanych w zakładzie w Międzyrzeczu w ilości 6 szt. o łącznej wartości produkcji 255,72 zł, poniesiono nakłady na wykonanie formy w wysokości 9000 zł, po czym zaniechano dalszej produkcji.
W zakładzie we Wrocławiu wyprodukowano 3 szt. belek stropowych W-3 o łącznej wartości 230 zł, natomiast koszt form wyniósł 1946 zł. Przykłady takie są częste i nie odosobnione (opinie o programie).
Wynika stąd jasno, że tendencja do zwiększania liczby typorozmiarów prowadzi do niepożądanego zjawiska zmniejszenia liczby wyrobów w danej serii, co z kolei prowadzić musi do zwiększenia kosztów produkcji a nawet strat z tytułu przerostu kosztów nakładowych.
Zjawisko krótkoseryjności produkowanych wyrobów we wszystkich badanych wytwórniach nie jest odosobnione, na co wskazują ilości typów, szczególnie występujące w grupie elementów budowlano-konstrukcyjnych. Wynika ono z braku rozwiązań kompleksowych, zastępowanych każdorazowo doraźnymi rozwiązaniami indywidualnymi lub powtarzalnymi (segregator aktów prawnych).
Podobnie przedstawia się sprawa z kosztami robocizny.
W zestawieniu wyodrębniono koszty bezpośrednie wytwarzania elementów oraz koszty robocizny zużytej na zmianę stanowisk roboczych i ciągów produkcyjnych. Łatwo można zauważyć, iż w grupach o małej liczbie typorozmiarów, np. w grupie B, gdzie liczba ta waha się od 4-7, robocizna zużyta na zmianę, przygotowanie lub likwidację stanowisk roboczych bądź nitek produkcyjnych stanowi 1,04-2,55% ogólnej liczby roboczogodzin zużytych na ten cel (promocja 3 w 1).
