Budownictwo obiektów sportowych

Budownictwo obiektów sportowych tworzy stopniowo wydzieloną dziedzinę, głównie z racji wielkich wymiarów, specyfiki obciążeń, nietypowych często lokalizacji i wymagań architektoniczno-funkcjonalnych. Chodzi tu o duże obiekty, budowane specjalnie dla celów sportu, np. wielofunkcyjne hale, kryte pływalnie i lodowiska, stadiony z wielkimi trybunami, skocznie narciarskie i inne (program uprawnienia budowlane na komputer). W większości tych obiektów główne konstrukcje mają schemat wsporników bądź w stanie ostatecznym, bądź w fazach wznoszenia. Nadają się tu więc systemy kabli umożliwiające kolejne dołączanie odcinków cięgien (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Największym obiektem sportowym, a jednocześnie największą na święcie kubaturową budowlą o konstrukcji sprężonej jest hala King County Stadium w Seattle (Stan Washington, USA, 1978). Kołowa budowla średnicy 202 m i wysokości 76 m obejmuje wewnątrz stadion piłki nożnej (lub base-ballu) wraz z bieżnią lekkoatletyczną i trybunami dla 65 tys. widzów. Konstrukcję stanowią słupy o przekroju korytkowym, zwieńczone sprężonym pierścieniem szerokości 7,3 m. Na pierścieniu wspiera się konstrukcja fałdowej kopuły sprężonej z 40 sekcji betonowanych na przestawnym deskowaniu opartym na montażowym słupie centralnym. Rygle ścian oraz całość konstrukcji trybun wykonano z prefabrykatów sprężonych. Obiekt zabezpieczono przeciw wpływom sejsmicznym (7° skali Richtera) (uprawnienia budowlane).

Wśród wielu wysokich obiektów z betonu najpowszechniej stosuje się sprężanie w nadawczych wieżach radiowo-telewizyjnych. Obecnie wieże takie zastępują maszty stalowe. W latach siedemdziesiątych zbudowano w Europie kilkadziesiąt wież powyżej 100 m, a kilkanaście powyżej 200 m (program egzamin ustny). Najbardziej znanymi są: wieża w Berlinie, w Kolonii (284 m), we Frankfurcie nad Menem (331 m) i najwyższa europejska budowla z betonu w Ostankino pod Moskwą (524 m). W wieżach tych szczytowe części są zwykle stalowe, natomiast poniżej części stalowych umieszcza się często pomieszczenia widokowe i restauracje, czasem obrotowe. Większość wież stanowią obiekty rurowe o obrysie kołowym, wykonywane w analogii do kominów w rusztowaniach ślizgowych (opinie o programie).

Trójramienny przekrój wieży

Odmienne rozwiązanie zastosowano w najwyższej na świecie betonowej wieży w Toronto (wysokość łączna 553 m, w tym 445 m trzonu z betonu). Trójramienny przekrój wieży jest zmienny na wysokości do poziomu 335 m, od którego rozpoczyna się 7 kondygnacji pomieszczeń dostępnych dla publiczności. Wieżę wykonano w przestawnych deskowaniach (Dywidag), stosując silne wielosplotowe kable sprężające (system VSL, sploty 012 mm) kończone grupami w siedmiu poziomach na wysokości. Naciąg kabli prowadzono od dołu w specjalnych komorach, a iniekcję odcinkami po 30 m z dobowymi przerwami, stosując specjalne domieszki do zaczynu cementowo-wodnego. Najdłuższe kable miały 450 m długości i zarówno formowanie takich kabli pionowych, jak i ich iniekcja stanowiły nowy element w technologii sprężania (segregator aktów prawnych).

zachodniej Europie i innych częściach świata oraz gdy z potrzeb lotnictwa wynikała konieczność budowy długich pasów startowych przenoszących duże lokalne obciążenia, rozpoczęto sprężanie nawierzchni. Zastosowania szły w różnych kierunkach: prefabrykacji płyt strunobetonowych, użycia betonów ekspansywnych, pras płaskich lub klinów oraz sprężania kablami jedno- lub wielokierunkowymi. Przy sprężeniu nawierzchni wymagane są stosunkowo niewielkie naprężenia wstępne; jednocześnie występują duże wahania temperatury i duża zmienność obciążeń. Wiele metod oraz technicznych rozwiązań sprężania różnych nawierzchni przedstawiono w pracy (promocja 3 w 1). Początkowo podkłady były kablobetonowe sprężone prętami lub drutami, a obecnie dominują strunobetonowe, sprężane splotami. Niewielkie wymiary mają także stosowane w różnych krajach elementy zastępujące drewno okładziny górnicze, czyli deskowe elementy obudowy wyrobisk górniczych, elementy szkieletów budownictwa rolniczego lub elementy posadowienia słupów drugorzędnych linii elektrycznych lub telefonicznych, czyli tzw. szczudła Wykonuje się te elementy jako strunobetonowe na torach naciągowych.