Charakter przeróbek programowych

Wśród projektów typowych wykorzystanych w realizacji przeważały przypadki dokonywania zmian mających charakter przeróbek programowych, bądź materiałowych, a nie tylko adaptacji w związku z dostosowaniem do lokalizacji. Tego rodzaju praktyka, w zasadzie sprzeczna z obowiązującymi w tym zakresie zarządzeniami, była wynikiem różnych przyczyn, a między innymi:

1. nienadążaniem rozwoju produkcji elementów typowych za potrzebami budownictwa i koniecznością zamiany takich elementów uwzględnianych w projektach przez inne bardziej realne rozwiązania, a także i w wyniku występujących braków zaopatrzenia materiałowego (ok. 80% odpowiedzi ankietowych) (program uprawnienia budowlane na komputer),
2. szybkim rozwojem bardziej ekonomicznych rozwiązań projektowych, a w związku z tym wprowadzeniem zmian programowych i w zakresie wyposażenia (ok. 30%. odpowiedzi),
3. wreszcie, jak to również wyjaśniano w odpowiedziach ankietowych, występowały w dokumentacji typowej błędy w rysunkach i wyliczeniach wymagające niekiedy poważnych przeróbek (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

W przeliczeniu na zrealizowaną kubaturę budynków koszty adaptacji i koszty przeróbek stanowią mały udział w nakładach inwestycyjnych. Jednak w porównaniu z kosztem projektu indywidualnego koszty adaptacji i przeróbek są stosunkowo wysokie i przekraczają granicę wyznaczoną przez obowiązujące przepisy (uprawnienia budowlane).

Analizując przyczyny różnorodnych zmian i przeróbek w projektach typowych można stwierdzić, że przyczynę zasadniczą stanowi niewłaściwe zaprogramowanie i opracowanie projektów, uniemożliwiające ich dostosowanie do wymagań użytkowych i warunków realizacyjnych.

Realną korzyść stosowania projektów typowych stanowi skrócenie czasu przygotowania dokumentacji projektowo-kosztorysowej; czas opracowania dokumentacji przy oparciu o projekty typowe wynosił od 1 do 12 miesięcy, przeważnie nie przekraczał 6 miesięcy. Daje to więc możność przyspieszenia opracowania dokumentacji projektowej o około Va roku (program egzamin ustny).

Koszt budowy

Jak wynika z poprzednio przedstawionych wyników analizy, średni koszt wprowadzanych zmian (adaptacji i przeróbek) projektów typowych w stosunku do jednego realizowanego budynku wynosi około 0,3-0,35% kosztu budowy obiektu. Do tego należy doliczyć koszty nabycia dokumentacji typowej. Można więc przyjąć, że średnio koszt ten kształtował się na poziomie 0,4% kosztu budowy (opinie o programie). Ponieważ cena projektu indywidualnego wynosi ok. 1% ceny budynku, inwestor uzyskiwał na stosowaniu projektu typowego ok. 0,5°/o oszczędności w stosunku do ceny budynku, a mniej w stosunku do kosztu całej inwestycji, obejmującego z reguły inne jeszcze wydatki prócz nakładów na budynek. Jest to więc oszczędność nieznacznego rzędu w stosunku do kosztu inwestycji.

Sprawa kosztu dokumentacji nie kończy się jednak na cenie płaconej przez inwestora za dokumentację. Jest jeszcze problem społecznego kosztu tej dokumentacji, w którym wyraża się, prócz samego kosztu, również fakt uzyskania zamierzonej redukcji ilości pracy na wykonanie projektów budynków mieszkalnych. Wiadomo bowiem, że koszt wykonania dokumentacji typowej jest dwukrotnie wyższy, aniżeli indywidualnej dla tego samego typu budynku (segregator aktów prawnych). Z analizy wykorzystania projektów typowych wynika, że znaczna część dokumentacji typowej nie została ani razu wykorzystana, zaś pewna część tylko jeden raz. W pierwszym przypadku koszt wykonanej i nie wykorzystanej dokumentacji rozkłada się na pozostałe projekty, w drugim przypadku koszt dokumentacji jeden raz wykorzystanej jest około 2,5 raza wyższy od kosztu dokumentacji indywidualnej.

Dokładniejsze wyliczenie kosztu dokumentacji jest niezmiernie utrudnione ze względu na dużą ilość czynników działających równocześnie w różnych kierunkach. Jednakże pewne pojęcie o tym koszcie może dać następujące rozumowanie oparte na omówionych poprzednio wynikach badań (promocja 3 w 1).

Założono, że w każdym roku poprzedzającym efekty badanego roku wykonano pewną ilość (m) projektów typowych. Ponieważ za ich wykonanie płaci się wynagrodzenie dwukrotnie wyższe niż za wykonanie projektu indywidualnego (przez p oznaczamy przeciętną cenę projektu indywidualnego), stąd koszt wykonania projektów typowych w danym roku równa się 2 mp.