Chronologiczny przegląd

Jak zaś szukać dróg ku tej jedności ekonomii środków plastycznych i środków gospodarczych, jeśli nie w dorobku zasad wielkich, klasycznych osiągnięć architektury światowej ubiegłych wieków ? Poznanie we wszystkich jej wielorakich wcieleniach istoty kompozycji klasycznej - umiejętności wydobycia głównego ogniwa poprzez powściągliwe potraktowanie tła i elementów drugorzędnych; przejście od trawestacji form do nowej syntezy zasad klasycznych w dziełach architektury współczesnej - wszystko to w ogromnej mierze pomóc może w kształtowaniu nowych kompleksowych rozwiązań (program uprawnienia budowlane na komputer). Zwrócimy przy tym uwagę na tradycje polskiego gotyku, który przy użyciu najprostszych materiałów budowlanych wydobyć potrafił poruszającą do głębi siłę ekspresji; na tradycje układów renesansowych, które dzięki umiejętnemu skoncentrowaniu akcentów i skontrastowaniu ich z lakonizmem podstawowej tkanki organizmu osiągały małą ilością środków ogromne bogactwo wyrazu; na lakonizm i prostotę dzieł klasycyzmu polskiego (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

W obliczu nowych ilościowo i jakościowo zadań budownictwa miejskiego nowej aktualności nabiera dorobek urbanistyki socjalistycznej w zakresie przebudowy i rozbudowy starych ośrodków miejskich. Chronologiczny przegląd najbardziej charakterystycznych koncepcji założeń śródmiejskich stolicy pokaże nam zarówno to, co mieliśmy w tym zakresie u progu odbudowy, jak i to, czego dokonała w minionym okresie urbanistyka warszawska, jak wreszcie jej nierozwiązane dotąd jeszcze problemy (uprawnienia budowlane).

Charakteryzując sytuację w architekturze polskiej po wyzwoleniu Jan Minorski podkreśla w niej trzy główne momenty: „Olbrzymie horyzonty otwierające się przed twórczością architektoniczną w każdej dziedzinie budowy miast i architektury budynków, ogromny entuzjazm architektów podejmujących się rozwiązywania nowych zadań oraz powszechne tkwienie w poglądach na architekturę odziedziczonych z ustroju kapitalistycznego" (program egzamin ustny).

Dorobek starych nawyków

W dorobku przedwojennych doświadczeń urbanistów i architektów warszawskich oraz w ich studiach z okresu 11 wojny światowej - znajdujemy wiele trwałych wartości. Między innymi dzięki tym właśnie studiom i doświadczeniom planowanie odbudowy Warszawy zostało od początku oparte na podstawach naukowych, na wszechstronnych badaniach kompleksu zjawisk życiowych i wyposażenia miasta. Z tego samego dorobku wywodzi się wiele humanistycznych idei planu generalnego Warszawy, wytrzymujących do dziś próbę czasu jak przede wszystkim idea organicznego powiązania miasta z rzeką (opinie o programie).

Dorobek starych nawyków twórczych taił zarazem w sobie balast utopijnych nurtów nie przydatnych w warunkach wielkiego realnego zadania: socjalistycznej przebudowy miasta. Wpływy tych kierunków urbanistycznych, a zwłaszcza dezurbanizmu, odbiły się i na koncepcjach stołecznych założeń śródmiejskich. Prowadziły one do postawy biernej

rejestracji poszczególnych wydarzeń urbanistycznych, do cząstkowego niekiedy rozwiązywania .poszczególnych założeń, do rezygnacji z imperatywnej, władczej roli generalnej koncepcji miasta i centrum w stosunku do układów szczegółowych. „Za mało zwrócono uwagi na brak wzajemnego powiązania głównych założeń przestrzennych w planie mówił w r. 1949 arch. S. Tworkowski (segregator aktów prawnych).

Założenia te mijają się uprzejmie, każde rozwiązane jest jakby samo dla siebie… Projektuje się wnikliwie liczne dzielnice, a nawet założenia kompozycyjne, ale wciąż nie wiadomo, w jaki sposób zrosną się one w jedno wielkie dzieło - nie widać w nich hierarchii kompozycyjnej. Dlaczego? Oto w trakcie dynamicznego rozwoju naszej młodej formacji społecznej nie zdano sobie jasno sprawy z hierarchii treści jako przesłanki dla hierarchii kompozycyjnej budowanej przez Polskę stolicy socjalistycznej“ (promocja 3 w 1). Ocena ta i diagnoza sformułowana w końcu omawianego okresu znajduje żywą ilustrację, zwłaszcza w pojmowaniu treści programowej i ustosunkowania wzajemnego czołowych założeń śródmiejskich.