Chryzoberyl

Chryzoberyl jest minerałem optycznie dodatnim, dwuosiowym, jego współczynniki załamania światła wynoszą na - 1,747, np - 1,748, nY - 1,757, podwójne załamanie światła - 0,010, dyspersja - 0,015. Często wykazuje pleochroizm.
Występowanie. Chryzoberyl występuje w pegmatytach granitowych i łupkach mikowych, a także w postaci drobnych otoczaków w złożach wtórnych, w żwirach i piaskach. Pospolicie chryzoberyl występuje w Brazylii (Minas Novas, Minas Gerais), na Cejlonie i Madagaskarze, jak również spotyka się go na Uralu, w Rodezji, USA i Kanadzie (program uprawnienia budowlane na komputer).

Okazy chryzoberylu w złożach wtórnych znaleziono również na Dolnym Śląsku.
Dzięki niezwykłym właściwościom optycznym szlachetne odmiany chryzoberylu są bardzo popularne.
Aleksandryt odznacza się silnym pleochroizmem i ma barwy szmaragdowozieloną, czerwonawą i pomarańczowożółtą. Te
różnice barw są widoczne nawet okiem nieuzbrojonym. Charakterystyczną cechą aleksandrytu jest to, że jego zielona barwa przy świetle dziennym zmienia się w świetle sztucznym na czerwonawą. Najlepsze odmiany mają barwę szmaragdowozieloną i rubinowoczerwoną. Zjawisko to jest widoczne zwłaszcza na większych okazach, w których główna płaszczyzna szlifu jest równoległa do podłużnej płaszczyzny kryształu (program uprawnienia budowlane na ANDROID).

Dawniej aleksandryty wydobywano tylko na Uralu ze złóż występujących nad rzeką Tokowa ja, na wschód od Swierdłowska. Kryształy, często w postaci potrójnych bliźniaków, osiągają w nich wielkość 4 cm. Obecnie aleksandryty wydobywane są również w Brazylii, na Cejlonie i na Madagaskarze. Złoża w Minas Gerais w Brazylii znajdują się w żyłach pegmatycznych, przecinających gnejsy i łupki mikowe. Aleksandryt występuje tu razem z kwarcem (kryształem górskim), topazem, turmalinem, spinelem i granatami. Wydobywany jest również ze złóż wtórnych. Na Cejlonie (Morawak-Korale) i na Madagaskarze aleksandryty wydobywa się z okruchowych skał aluwialnych. Aleksandryty uralskie mają odcień niebieskawy, natomiast cejlońskie są zwykle barwy ciemno- oliwkowozielonej (uprawnienia budowlane).

Kocie oko

Kocie oko (ang. Cat’s eye, niem. Katzenauge), czyli cymojan jest opalizującą odmianą chryzoberylu barwy zielonawej o połysku jedwabistym. Jego nazwa pochodzi od podobieństwa do oka kota. W oszlifowanym w postaci kaboszonu okazie kociego oka obraz smugi światła przesuwa się w czasie obrotu kamienia. Zjawisko to jest związane z wewnętrzną budową kryształu, charakteryzującą się obecnością niezliczonej ilości drobnych kanalików; na powierzchni 1 cm2 znajduje się ich nieraz ponad 20 000. Najczęściej są one ułożone równolegle do pionowej osi kryształu. Ponieważ kanaliki są próżne, wywołują zjawisko opalescencji (program egzamin ustny).

W rzadkich przypadkach i w niektórych innych kamieniach występuje podobne zjawisko.
Cytrynowożółte i jasnozielone odmiany chryzoberylu znaleziono w Brazylii, bezbarwne, przezroczyste, występują w Birmie (Mogok) i na Złotym Wybrzeżu w Afryce.
Aleksandryt był przez dziesiątki lat ulubionym kamieniem w Rosji. Znaleziony na Uralu w 1833 r. został nazwany imieniem
późniejszego cara Aleksandra II. Stosowany wyłącznie w celach zdobniczych, pod względem gospodarczym nie przedstawia jednak wielkiego znaczenia.
Aleksandrytom nadaje się szlif brylantowy lub schodkowy, natomiast kociemu oku postać okrągłego lub owalnego kaboszonu (opinie o programie).

Jubilerzy określają niekiedy chryzoberyl nazwą chryzolit, chociaż jest to nazwa szlachetnej odmiany oliwinu, lub chryzolit brazylijski, a niebieskim aleksandrytem nazywają niektóre odmiany szafiru. Niekiedy stosuje się nazwę chryzoberyl chryzolitowy. Używane jako imitacje chryzoberylu niektóre syntetyczne korundy lub spinele nazywa się niewłaściwie chryzoberylami lub syntetycznymi aleksandrytami (segregator aktów prawnych).

Kocie oko chryzoberylowe nazywane jest niekiedy wschodnim, indyjskim lub cejlońskim cymofanem lub wschodnim chryzolitem.
Należy pamiętać, że kocim okiem nazywana jest również odmiana kwarcu, zwana kwarcowym kocim okiem, kocim okiem zachodnim, bawarskim lub węgierskim (promocja 3 w 1).